Use the “Quick search” if you want to search for all documents within the whole archive where words matching or containing the searched string are found.

For more specific queries (phrase searching, operators, and filters), visit the full Search page.


The aforementioned individual(s) Entered, Checked, or Approved the electronic transcription of the source document.


C: Indicates the aforemententioned person(s) checked the transcription.

A: Indicates the aforementioned person(s) approved the transcription for publication.


Historically, in the TML long texts were split into multiple files. These are now linked to each other for easier browsing. In a future version, they will be consolidated into a single view.

 

Actions

Back to top

[f.35v] Sequitur musica et eius vtilitas

Cum caret ipse fide nullum putat esse fidelem

Autumat hoc in me quod nouit perfidus in se

Omnibus vt placeat non puto quis modo pinat

Opto placere bonis odiosus malis haberi

[f.36r] Nota Subiectum huius tractatuli artis musice Est proporcio vocum Requiritur [corr.] quia musica principaliter considerat de proporcione vocum Est autem proporcio vocum certa habitudo vnius vocis ad alteram. seu certa et debita consonancia vnius vocis ad alteram Propria passio eius Est facere dulcem et suauem sonum seu simphoniam humanis auribus que sic concluditur de subiecto in Barbara. Omnis certa et debita consonancia vnius vocis ad alteram vel plurium ad inuicem. est faciens dulcem seu suauem sonum seu simphoniam auribus humanis. sed omnis debita proporcio vocum est huiusmodi igitur et cetera

Nota musica est duplex scilicet practica et speculativa Speculativa est sciencia de numero sonorum consonanciarum et proporcionum speculativa Sed practica est pericia modulacionis sono cantuque consistens. Vel est motus vocum per arsim et thesim in eleuacionem et depressionem eleuatus. Et [[presen]] de practica est presens speculacio Eius enim tota vis consistit in arsi et thesi quia in ea putri facilius abilitantur. et quia vsus eius ecclesie est magis [[conspicis]] congruis et expediens id est vtilis Sed quia mencio facta est de proporcione. Ideo videndum est quid sit proporcio Vnde proporcio est coequalitas quam numerum habent ad inuicem Dupla enim proporcio est vbi maior numerus minorem in se bis continet vt vnitatem binarius binarium quaternarius et sic de similibus Sesquialtera proporcio est vbi maior numerus continet in se minorem et alteram eius partem vt ternarius binarium et senarius quaternarium Sesquitercia proporcio est vbi maior numerus continet in se minorem et tamen hoc terciam eius partem vt quinarius ternarium et octenarius senarium. Sesquioctaua proporcio est vbi maior numerus continet in se minorem et eius octauam partem Vt nouenarius octenarium et cetera Ista ergo proporcio numerorum quam considerat a risinetricus videlicet ad proporcionem modorum quam considerat musicus. Nota secundum alios Causa materialis seu subiectum tocius musice est cantus Qui sic diffinitur Cantus est modulacio vocis naturalis vel instrumentalis regulis artis musice coartata Propria passio est proporcio vocum sub mensura debite quantitatis prolatorum

[f.36v vacat]

[f.37r] [Nota pro introduccione manus musice et cognicione eorum communiter in ea annotanda sunt. principaliter est notandum. Primo quid sit manus musica. secundo quot in ea linee vel spacia consistunt. tercio quot sunt thoni et semithonia. quarto quot claues et voces. quinto quot cantus. sexto quot mutaciones in aliqua claue diriguntur ascendendo et descendendo/ septimo quot claues graues quot accute et quot excellentes et que finales et que affinales. octauo et vltimo quomodo quis digitorum appellatur in marg.] <M>anus musica [manus musice artis et cantoribus manus artificialiter et methaphorice supra lin.] est organum [instrumentum seu genere figura artificialiter factam pro supra lin.] [declaracione musice artis ad similitudinem manus naturalis in marg.] distinctis [diuersis supra lin.] clauibus [id est distinccionibus numero supra lin.] et vocibus [id est diuersis supra lin.] registratum [ordinatum seu distinctum supra lin.] In ista diffinicione [supradicta manus hic considerate supra lin.] tanguntur [ponuntur supra lin.] duo [scilicet membra supra lin.] vt patet claues [scilicet cautuum supra lin.] et voces [id est note vocum quibus omnis cantus canitur supra lin.] [Nota clauis est signum seu index cantuum et reseratur cantus musicalis in marg.] Pro quo nota [id est considera supra lin.] quod claues [vel cantuum musice rectis supra lin.] sunt septem littere [scilicet alphabeti supra lin.] A [scilicet supra lin.] B C D E F G bis [bina vice supra lin.] plene [id est totaliter supra lin.] multiplicate [id est numerate siue repetite supra lin.] et tercia [multiplice supra lin.] vice semiplene [id est non totaliter supra lin.] et sic simul sumpte [collecte supra lin.] sunt xix in numero secundum communem vsum [secundum quod primi vsitati sunt communiter eas locate in manu supra lin.] wersus [scilicet habentur de ille supra lin.] Claues [scilicet cantuum seu musice artis supra lin.] in numero [scilicet vsuali supra lin.] reperimus [scilicet nos inuenimus supra lin.] dec quoque nonies [decem nouem supra lin.] Ecce [vide] figura manus [scilicet quod disposicio facta ad similitudinem manus naturalis supra lin.] tenet has [scilicet claues 19 supra lin.] et quilibet [scilicet puerorum supra lin.] vsus [communis supra lin.] sicut [modus supra lin.] extende [scilicet tuis colaris supra lin.] manum [scilicet tuam supra lin.] quod possis cernere [videre supra lin.] verum [veritatis scilicet quia potest idem diuersarum in manu supra lin.] [naturali sicut in figura depicta in marg.] [f.37v] [Nota quod ponitur gamaut scilicet g grecum et in organis de licencia propter secundum thonum Etenim ars orta est a grecis. quarum Pitagoras prius fertur eam invonisse apud aquas perambulans iuxta officinas fabrorum. Sed Boecius eam de greco in latinum transtulit. et quod a grecis orta est hoc non ostendit eius prima littera antiqui tamen incipiebant in are. quia primus homo accepit nomen ab A et ipse Deus gloriosus dicitur alpha et elementum id per quos regulati sumus scilicet aqua in marg.] Scandas [scilicet in transcircas supra lin.] iuncturas [scilicet manus musice supra lin.] in directum [per directum supra lin.] posituras [locatas supra lin.] G caput [Puere Primi factis musice supra lin.] et grecum medio [[Gamma] in marg.] digito [hoc est musice manus finitur in tercio membro tercii digiti supra lin.] dabo [secundo supra lin.] finem. Est manus [scilicet musice artis supra lin.] hec facta [invenia vel compilata supra lin.] pueris [iuuenibus scolaribus supra lin.] per paucula [per paucos supra lin.] metra [versus supra lin.] Gamaut [istas tres claues cum earum vocibus seu notis supra lin.] Are Bmi semper pollex [ille digitus supra lin.] retinebit Index [ille digitus supra lin.] radice [in principio supra lin.] Cfaut [scilicet retenebit illam clauem cum eius vocibus supra lin.] mediusque [scilicet digitus supra lin.] Dsolre [id est retinebit illam clauem cum suis vocibus supra lin.] Sic [tunc supra lin.] Elami [illam clauem supra lin.] medicus [scilicet digitus supra lin.] Ffaut [scilicet retinebit illam clauem supra lin.] auricularis [ille minimus digitus supra lin.] In cuius [scilicet auricularis digiti supra lin.] medio Gsolreut [illam clauem cum eius vocibus supra lin.] esse memento [scilicet tamen supra lin.] Inde [post hoc supra lin.] suo more collum [veritatem supra lin.] tegit [occupat supra lin.] Alamire [illa clauis cum suis vocibus supra lin.] [id est alamire ponitur in tercio membro digiti auricularis in marg.] Et caput [sumtas supra lin.] eius [scilicet auricularis digiti supra lin.] solet [binis in marg.] ornare [decorarii supra lin.] per bfabmi [illas claues que a pueris vna clauis reputatur supra lin.] In summo medico [in summitate medii digiti qui dicitur medicinalis supra lin.] Csolfaut [illa clauis cum suis vocibus vel notis supra lin.] accipit [scilicet locum supra lin.] apte [competenter supra lin.] Et Dlasolre [illam clauem cum suis notis supra lin.] ter [corr.] medius [scilicet digitus supra lin.] vertice [in summitate supra lin.] partat [gerit supra lin.] [f.38r] Index [ille digitus supra lin.] reiterat [secunda vice reseruit supra lin.] Elami [illam clauem cum suis vocibus supra lin.] id vertice [scilicet eius summitate supra lin.] partat. Ffaut [illa clauis cum suis notis supra lin.] huic digito [ad ipsum digitum se indicem supra lin.] reddit [reuertit supra lin.] atque gsolreut [ipsam clauem cum suis notis supra lin.] ipso Huic [ad hoc supra lin.] alamire [illam clauem cum suis notis supra lin.] gerit [scilicet in secundo digitarum in loco suo supra lin.] mediusque [digitus medicus supra lin.] bfa[sqb]mi [scilicet gerit illas claues cum suis vocibus supra lin.] Et csolfa [illam clauem cum suis notis supra lin.] tenet medicus [scilicet in tercio digito membro sui supra lin.] quoque dlasol [in secundo membro digiti posita in marg.] [illa clauis cum suis vocibus supra lin.] complet [id est terminat secundum musicam supra lin.] Secundum [secundum artificialem consideracionem supra lin.] autem artem sunt viginti claues [scilicet musicales supra lin.] vnde wersus Bis decas [bis decem habet 20 supra lin.] ex arte [secundum artem supra lin.] cantus [musicalis supra lin.] claues [scilicet que secuntur supra lin.] manus [scilicet musica supra lin.] he [scilicet hi supra lin.] sunt [scilicet isti claues supra lin.] [ad predictas claues sequitur in marg.] [Gamma]maut [scilicet est prima [Gamma] grecum supra lin.] Are Bmi Cfaut Dsolre Elami dic [scilicet tamen supra lin.] Ffaut Gsolreut ac Alamire. [Cum bfa[sqb]mi csolfaut ac dlasolre Elami dic Ffaut gsolreut ac alamire in marg.] Cum bfa[sqb]mi Csolfa dlasol eela Voces [scilicet cantuum supra lin.] sunt sex [scilicet ubi solfatur et cantatur omnis cantus scilicet regularis supra lin.] scilicet .vt. re. mi. fa. sol. la wersus [de illo supra lin.] vt re. mi. fa. sol. la. [istas sex voces supra lin.] [Nota vox est genere musicalis de cantacio que in homine naturaliter formatur instrumentis naturalibus resonans dulcisone aut est duplex scilicet grauis et acutus Gravis est que ex tardioribus motibus generatur Acuta que ex velocioribus generat notibus in marg.] [f.38v] [Nota quod vox in cantu nichil aliud est quam sonis vel aeris ictus auditus sensibile ab ore animalis prolatus naturalibus instrumentis formatus. qualia sunt repercussio duorum labiorum in modum cymbalorum pulsus vel dentium anteriorum plectrum lingue canale seu concauum gutturis anhelitus. seu adiutorium pulmonis in modum follis aeris inmittentis et emittentis. sine his nempe instrumentis naturalibus cantus verus et vox formata esse non potest/ Nota/ quod tres sunt proprietates vocis prima conceptum auribus manifestare. secunda audientes delectare tercia. ad interiora penetrare Quarum vocum alia est simplex alia composita Simplices voces sunt sex vt in littera vox autem composita est. quando voces simplices ad invicem componuntur vt sit in thono semithonio dyatheseron et aliis pluribus de quibus patebit post/ in marg.] modulacio [musicus cantus supra lin.] musica cantat [de supra lin.] wersi Has [sex voces supra lin.] que manus lene [scilicet musice vt in supra lin.] digitis solet ipsa [modulacio musicalis supra lin.] locare [nouere supra lin.]/ Et summunt [iste sex note accipiunt supra lin.] originem [principium supra lin.] ex ymno Sanctis Johannis baptiste [scilicet supra lin.]. Vt queant laxis ecce [scilicet habetur supra lin.]. vt. [illa vox supra lin.] resonare fibris. ecce [scilicet habetur supra lin.]. re. [illa vox supra lin.] mira gestorum. ecce mi. famuli tuorum. ecce fa. solue polluti ecce sol. labii reatum. ecce la Componitur itaque [iste supra lin.] [Gamma]amaut [alia musica que dicitur gamaut supra lin.] ex decem et nouem [scilicet secundum vsum puerorum supra lin.] diccionibus dicciones vero ex clauibus et vocibus [Gamma]ama enim grece [in grece supra lin.] g dicitur esse latine [id est in latino supra lin.] et [scilicet dicitur supra lin.] vt vox Are ex a [scilicet clauis supra lin.] et re [scilicet vox supra lin.] et sic de aliis Ponuntur [id est locantur supra lin.] autem illarum distinccionum [f.39r] quere in [scilicet ipso supra lin.] linea et quere in [scilicet ipso supra lin.] spacio Primus [scilicet ipsius manus musice supra lin.] enim locus dicitur linea secundus [scilicet locus supra lin.] vero spacium [scilicet vocatur supra lin.] tercius [scilicet locus supra lin.] linea [scilicet vocatur supra lin.] et sic de aliis wersi [sequuntur de illo supra lin.] Linea [scilicet ipsa supra lin.] notificat [scilicet nobis supra lin.] clauem [ipsam supra lin.] que [scilicet clauis supra lin.] noscitur [scilicet esse supra lin.] impar [in impare loco posita supra lin.] Pro quo nota quod linea [proposito consideratus supra lin.] diffinitur sic Linea [scilicet ipsa supra lin.] est protensio [extensio supra lin.] linealis [ad locum ducta supra lin.] habens duo spacia [intersticia supra lin.] collateralia [ad latus scilicet tendencia supra lin.] secundum sub [inferius supra lin.] et supra [superius supra lin.] Spacium [scilicet ipsum supra lin.] vero est [[inf]] intersticium [medium vel quidam locus contenta inter duas supra lin.] spaciale [vel superficies interse supra lin.] duabus lineis [scilicet immediatis supra lin.] predistinctum [id est diuisum supra lin.]

[f.39v] [Nota cantus est modulacio vocis naturalis vel instrumentalis [corr.] regulis artis musice coartata et est triplex vt dicit textus scilicet durus siue asper naturalis vel planus mollis siue dulcis Cantus durus signatur per durum [sqb] siue quadratum Eciam [sqb] duralis quoniam asperum durum et seuerum reddit [[cantum]] sonum respectu cantus naturalis vel mollis Vnde bene signatur per [sqb] quadrum quoniam sicut in [sqb] quadro quattuor angulos habente fit aliqualis res sciencia eo quod latera eius sint accuta in angulis sic in tali cantu per nimiam depressionem sit arteriarum constriccio et dura collisio Cantus autem mollis dicitur ex eo quoniam suauem atque dulcem efficit melodiam et merito signatur per b rotundum in quo non est resistencia sed facilis progressus per circuitum ita in cantu isto dulcis et mollis ac allectiua generatur modulacio Cantus vero naturalis dicitur quoniam naturaliter procedit atque plane nec nimis duriter nec nimis aspere nec nimis molliter sed mediocriter et propter hoc [[eciam]] eciam merito pre vsusque medio inculcatur Et quia non excedit metas naturales ideo non oportuit cum aliqua littera sicut [sqb] duralem vel b mollem per modum cognouimus assignare/ in marg.] <T>res sunt [pone supra lin.] cantus [scilicet principales supra lin.] in manv [scilicet musicus supra lin.] scilicet Bduralis [primus supra lin.] Naturalis [secundus supra lin.] et Bmollis [tercius supra lin.] wersi [de illo supra lin.] Tu qui solfabis [scilicet quemlibet cantum supra lin.] tres cantus [scilicet principales et generales musice artis supra lin.] esse notabis [Videbis supra lin.] Quos [scilicet cantus supra lin.] te [scolarem supra lin.] doctorum [magistorum supra lin.] docebo [scilicet eo informabo supra lin.] per verba meorum Ecce [vide supra lin.] Bduralis [primus supra lin.] naturalis [secundus supra lin.] fit que bmollis [scilicet tercius supra lin.] Et illi tres cantus diuiduntur in septem [scilicet cantus speciales supra lin.] [sqb]duralis [scilicet primus cantus supra lin.] in [scilicet diuiditur supra lin.] tres [scilicet cantus supra lin.] naturalis [scilicet cantus supra lin.] in [scilicet diuiditur supra lin.] duos bmollis [scilicet cantus supra lin.] eciam in [scilicet diuiditur supra lin.] duos wersi Hos [scilicet cantus supra lin.] partiri [diuidere supra lin.] voces [scilicet tu supra lin.] septem clauibus [scilicet musice manus supra lin.] aptans [scilicet id est adaptans eos supra lin.] Tres [scilicet cantus supra lin.] duros [[sqb]durales supra lin.] fert G [illa clauis replicata supra lin.] naturales [scilicet cantus supra lin.] C [illa clauis supra lin.] geminatos [scilicet fert et duos supra lin.] Et tot bmolles [scilicet quot sunt naturales supra lin.] in F [scilicet secundus supra lin.] demonstrat [ostendit supra lin.] ter cantus [scilicet musice supra lin.] Nota quod [sqb]durales [scilicet cantus supra lin.] incipiunt [inicium capiunt supra lin.] in [sciliet triplici supra lin.] g naturales [scilicet cantus supra lin.] in [incipiunt supra lin.] C bmolles [scilicet cantus supra lin.] in [scilicet incipiunt supra lin.] F [scilicet duplici supra lin.] wersi [de illo habentur supra lin.] [mixtus vocis arsim et thesim in eleuacionem et depressionem intra tropum et modulum nouem modorum modulariter causatorum in marg.] [f.40r] G [illa clauis supra lin.] dat [sqb]duros [[sqb]durales scilicet cantus supra lin.] F [illa clauis scilicet dat duplicata supra lin.] bmolles [scilicet cantus supra lin.] C [illa clauis duplicata scilicet dat supra lin.] naturales [scilicet cantus supra lin.] Et quilibet cantus [scilicet ex his septem dictum supra lin.] habet suas sex voces [id est notas supra lin.] preter [excepta supra lin.] tercium [tercio supra lin.] [sqb]duralem [[sqb]durali supra lin.] qui caret vna scilicet voce [scilicet 3 ac secundum vsum supra lin.] scilicet la [id est supra lin.] Nota quod primus et secundus [sqb]duralis finitur [terminatur supra lin.] in Elami [illa diccione supra lin.] et tercia [scilicet [sqb]duralis supra lin.] in Dlasol [scilicet finitur supra lin.] wersi Finit [terminatur supra lin.] in Elami [illa dictiono supra lin.] primus [sqb]duralis [primus cantus [sqb]duralis supra lin.] et alter [id est secundus [sqb]duralis supra lin.] Sed caret [defficit supra lin.] vna [vltima supra lin.] voce [scilicet la supra lin.] ternus [tercius [sqb]duralis supra lin.] manens in dlasol [illa diccione supra lin.] De terminacione [de fine supra lin.] [sqb]duralis [scilicet cantus supra lin.] et naturalis wersi [scilicet habentur supra lin.] Ambo [scilicet primus et secundus supra lin.] naturales in alamire [illa diccionis supra lin.] finem [scilicet primus in prima et secundus in secunda supra lin.] habent. Expliciunt [finiuntur supra lin.] eciam in dlasolre [illa diccione hoc est primus in dlasolre et secundus in Dlasol supra lin.] bmolles [scilicet cantus ambo supra lin.] Nota differenciam [disctinccionem supra lin.] inter [sqb]durum [quadrum supra lin.] et bmolle [rotundum supra lin.] [f.40v] differunt [ille claues due supra lin.] enim [quia supra lin.] dupliciter [duobus modis supra lin.] scilicet in voce et in scripto In scripto [scilicet dicunt sic supra lin.] quia cantus per [sqb]durum [quadrum supra lin.] aspere [id est sonorose supra lin.] cantatur sed per bmolle [id est rotundum supra lin.] molliter Illud patet in illa diccione [vocis supra lin.] bfa[sqb]mi [scilicet ut ille due claues supra lin.] quando aliquis cantus ibi versatur [ponitur supra lin.] In scripto differunt quia [sqb]durum [quadrum supra lin.] scribitur sic [[sqb] supra lin.] et aliquando loco eius ponitur [sqb] [illa nota aspiracionis supra lin.] sed b molle sic b [sqb]durum [quadrum supra lin.] significat mi [illam notam supra lin.] sed b molle [rotundum supra lin.] fa wersi Bdurum mi [istam vocem supra lin.] canit bmolle fa [illam vocem supra lin.] dulce [suauiter supra lin.] frequentat [frequenter canit supra lin.] Tres sunt [ponunt supra lin.] cantus [scilicet musicales supra lin.] in manv scilicet [sqb]duralis naturalis et bmollis Primus [sqb]duralis incipit [inchoatur supra lin.] in [Gamma]ut [illa nota supra lin.] in linea et finitur [terminatur supra lin.] in Elami [illa diccione supra lin.] in [scilicet que ponitur supra lin.] spacio Secundus [sqb]duralis [f.41r] incipit in Gsolreut [illa diccione supra lin.] in spacio et et finitur [terminatur supra lin.] in elami [illa diccione supra lin.] in linea Tercius cantus [sqb]duralis incipit in secundo gsolreut in [[spacio]] linea et finitur in ddlasol eciam in linea et caret [scilicet et hoc secundum vsum supra lin.] vna voce scilicet la Primus [scilicet cantus supra lin.] naturalis incipit [inchoatur supra lin.] in Cfaut [illa diccione supra lin.] in spacio et finitur in [[A]] alamire in linea Secundus [scilicet cantus supra lin.] naturalis incipit in csolfaut [illa diccione supra lin.] in linea et finitur in alamire in spacio [scilicet posita supra lin.] Primus [scilicet cantus supra lin.] bmollis incipit in Ffaut [illa diccione supra lin.] in linea et finitur [terminatur supra lin.] in dlasolre [illa diccione supra lin.] in spacio Secundus cantus bmollis incipit [inchoatur supra lin.] in secundo Ffaut in spacio [f.41v] [Nota vbicumque est g ibi est cantus [sqb]duralis et vbicumque est c ibi est naturalis et vbi est F ibi est bmollis vnde omne vt incipiens a g cantatur per [sqb] durum Et omne vt incipiens ab F cantatur per b molle et omne vt incipiens a c cantatur per naturam et sic intelligo de aliis vocibus scilicet re mi fa sol la ascendendo in marg.] et finitur in ddlasol in linea Registrantur [reguntur supra lin.] quinque voces [scilicet ipse supra lin.] per claues [scilicet ipsa supra lin.] et [scilicet reguntur supra lin.] claues per cantus et voces quia vbicumque canitur vt [illa nota supra lin.] ibi cantus [scilicet alicuius ex illis septem predictis supra lin.] imponitur et cum dicitur alamire [illa diccio supra lin.] a [illa littera supra lin.] est clauis la mi re sunt voces.

[Vienna, Nat. Bibl., cod. pal. vind. 4774, f.41v; text: primus [sqb]duralis, primus naturalis, primus bmollis, secundus [sqb]duralis, secundus naturalis, secundus bmollis, tercius [sqb]duralis, graues, finales, acutes, superacute, excellentes, [Gamma]ut, Are, Bmi, Cfaut, Dsolre, Elami, Ffaut, Gsolreut, alamire, bfa[sqb]mi, csolfaut, dlasolre, elami, ffaut, gsolreut, aalamire, bbfa[sqb][sqb]mi, ccsolfa, ddlasol, Graues capitales, septem minute acute, [signum], sol fa, fa sol, mi fa, re mi la, vt re sol, vt fa, mi la, re sol la, vt fa sol, re sol, mi, re, dd, cc, bb [sqb][sqb], aa, g, F, e, d, c, b [sqb], a, G, E, D, C, B, A, [Gamma]. Primus [sqb]duralis, Secundus [sqb]duralis] [ANOHOL3 01GF]

[f.42r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.42r; text: primus Naturalis, secundus naturalis, primus bmolis, secundus bmollis] [ANOHOL3 02GF]

<I>ste sunt probaciones cantuum [scilicet septem supra lin.] Dominus autem Guido [sic dictus musicus supra lin.] quem post Boecium [talem Boecium supra lin.] nos in hac arte [sicilicet musica supra lin.] plurimum [multum supra lin.] valuisse [autenticum esse supra lin.] fatemur [dicimus supra lin.] vigintivnam in musica sua ponit clauem seu litteram et scribuntur hoc modo [Gamma] [gama ut supra lin.] A [re supra lin.] B [mi supra lin.] C [faut supra lin.] [f.42v] D E F G a b[sqb] c d e f aa b[sqb] cc dd Prime octo [scilicet claues supra lin.] dicuntur graues [scilicet ideo quia videntur aggrauare hominem a restriccione arte riaruciis supra lin.] [propter cantum inferiorem in marg.] alie octo [scilicet alamire bfabmi et cetera supra lin.] dicuntur acute [scilicet ideo quia acuto et aspere in omni cantu dicunt proferri supra lin.] [vel dicuntur acute ad differenciam inferiorum siue grauuium nam respectu illarum acuciores voces producent et eciam a prepositis remittuntur arteriis in marg.] ultime [scilicet secundum alamire et cetera supra lin.] vero quinque dicuntur excellentes [scilicet siue superacute eo quod supra acutas ponuntur et super alias acutabi claues sublaciori modula supra lin.] [diccione vocis accuuntur Eciam dicuntur excellentes ideo quia sui sublimitate indifferenter omnis clauium voces ini cantu excellunt in marg.] versi [sequuntur de isto supra lin.] Claues octo graues [hoc nomine supra lin.] totidem [tot supra lin.] dicuntur acute [hoc nomine supra lin.] Quinque [scilicet claues supra lin.] excellunt [id est dicuntur excellentes supra lin.] quas inchoat [incipit supra lin.] aa [id est secundum supra lin.] duplicata Vel aliter et melius. prime quattuor [scilicet gamaut et cetera supra lin.] graues [hoc propter soni grauitatem supra lin.] dicuntur propter soni grauitatem alie quattuor [scilicet Dsolre Elami et cetera supra lin.] dicuntur finales [hoc nomine supra lin.] quia omni tonorum [scilicet octo supra lin.] cantus [scilicet quilibet regularis supra lin.] in eis [scilicet quattuor clauibus supra lin.] finitur. [Vnde secundum Bohecium et alios autores musice omnis cantus regulares tenentur et debent finiri de iure in istis quattuor sola litteris grauium scilicet D E F G si numerus non laudatur sed semper cassum atque fractum manet sine regula in marg.] alie quattuor [[[scilicet secundum alamire]] supra lin.] dicuntur acute [hoc nomine supra lin.]/ alie [scilicet claues supra lin.] iterum quattuor dicuntur superacute [hoc nomine supra lin.] vltime vero [scilicet supra lin.] quinque dicuntur excellentes et sic sunt quintuplices [scilicet in quintuplici differencia supra lin.] versi: Gama [illa diccio cum sibi adiunctis aliis tribus supra lin.] graues D [id est Dsolre cum tribus sequentibus supra lin.] finales [scilicet dat supra lin.] a [scilicet alamire supra lin.] prebet acutas D [id est dlasolre cum tribus sequentibus supra lin.] super has [superacutas claues supra lin.] acuit [he tres dicuntur superacutas supra lin.] excellit aa [id est aalamire supra lin.] [f.43r] quoque dupla Secundum vero usum [scilicet communiter loquencium supra lin.] octo dicuntur graues et septem alie dicuntur accute [hoc nomine supra lin.]. vltime vero quattuor dicuntur excellentes wersi Claues octo graves [scilicet dicuntur supra lin.] septem dicuntur accute Quatuor [scilicet claues vltime supra lin.] excellunt [dicuntur excellentes supra lin.] quas inchoat aa duplicata [id est secundum aalamire supra lin.] vt in hac figura

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.43r; text: [Gamma], A, B, C, D, E, F, G, a, b[sqb], c, d, e, f, g, aa, bb[sqb][sqb], cc, dd, Graues, acute, excellentes] [ANOHOL3 02GF]

Ex his eciam clauibus [supradictis supra lin.] quere sunt signate [que dicuntur principales quia transitiue in cantu signantur supra lin.] quia [scilicet racio supra lin.] in cantu [scilicet musico supra lin.] in lineis signantur et sunt [inveniuntur supra lin.] quinque [scilicet tales claues supra lin.] Prima [scilicet clauis signata supra lin.] Gamaut signatur hoc modo [Gamma] sed raro [scilicet ponitur supra lin.] Secunda [scilicet clauis signata supra lin.] F [scilicet est supra lin.] et hec [que poni in ffaut supra lin.] communiter [id est in commune vsu ponitur supra lin.] hoc modo [signum] uel sic F Tercia [scilicet clauis signata supra lin.] csolfaut id est c et hoc eciam communiter Quarta [scilicet clauis supra lin.] gsolreut [scilicet est supra lin.] id est [f.43v] secundum g hoc modo g sed rarius. Quinta et vltima ddlasol id est dd et hoc rarissime [scilicet scribitur supra lin.] hoc modo dd In bfa[sqb]mi [illa diccione supra lin.] sunt signate due [scilicet clauium supra lin.] secundum diuersitatem duplicis B [scilicet durum et mollis supra lin.] [Que tamen claues in manu semper in locis propriis stant sed in libris et notacionibus thabulam pro informacione in neumum quocumque cantus fertur siue sursum siue deorsum vna contraque clauis stat in loco proprio ut patet in hac aliis auctore profertur que totam pertransit manum pro informacione locacioni ibi clauium et cognicione decantancionis in monocordo in marg.] Nam si cantus transit per per [sqb]durum [quadrum supra lin.] tunc signatur per vnum [sqb] talem [sqb] vel sic [signum] Si autem transit per b molle [id est rotundum supra lin.] tunc signatur per vnum b talem et hec omnia de clauibus dicta quantum ad distinctionem earum in hac patesiunt figura

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.43v; text: [Gamma], A, B, C, D, E, F, G, a, b[sqb], c, d, e, f, g, aa, cc, dd, graues, finales, acute, superacute, excellentes, Capitales graues, Minute, duplicate, Signate, raro, communiter, rarius, rarissime] [ANOHOL3 02GF]

<I>nsuper [id est eciam supra lin.] secundum quod quattuor voces graues scribuntur capitaliter et similiter [scilicet Dsolre supra lin.] quattuor finales [f.44r] Acute vero et superacute minoribus scribuntur litteris Excellentes vero geminatis [duplicatis supra lin.] wersi Quatque [quattuor supra lin.] graues et scribuntur fini [scilicet quattuor finales supra lin.] tot capitales Octo [scilicet claues supra lin.] minute [scribuntur paruis litteris supra lin.] quam dicuntur acute Aa [illa clauis in secundo aalamire supra lin.] cum duplici ventre fit [sqb] que arandum [de supra lin.] Sic [sqb] quadrata sic b rotunda B [[sqb] supra lin.] durum mi canit bmolle fa Dulce [suauiter supra lin.] frequentat [resonat supra lin.] Ergo [ideo supra lin.] dissimiles sic omnis distinccione [[[scilicet tu de]] supra lin.] debes [scilicet tu] Quantum autem ad claues signatas principaliter in speciali hanc solent pro exemplo continentem easdem introducere anthiphonam Aurea luce

[f.44v] [Vienna, Nat. Bibl., cod. pal. vind. 4774, f.44v; text: Avrea personat Nam pulchra semithonia similiter corda sit expressa voces dulcis personancii que intonaria docet musica, Evuoae] [ANOHOL3 03GF]

<P>ost dicta [precedencia supra lin.] de manv [scilicet musica et ad ipsam pertinentibus supra lin.] dicendum [scilicet in hac capitulo supra lin.] est de mutacionibus[corr.] [scilicet vocum musice artis supra lin.] Est autem mutacio [scilicet vocum supra lin.] vnius vocis [id est note supra lin.] pro altera [scilicet voce uel nota supra lin.] in eam consonanciam [id est in ea voce uel sono seu loco supra lin.] et vnisono [id est vno sono supra lin.] primo [id est loco supra lin.] [f.45r] [Consonancia est vocum dissimilium in vnum redacta concordia dicitur dissimilium ad differenciam vnisoni ne idem videretur esse vnisonus et consonancia et sunt tres consonancie perfecte et simplice id est dyateseron dyapenthe et dyapason et iste due consonancie scilicet dyatesseron et dyapenthe componunt dyapason hanc consonanciam in marg.] In qua diffinicione [scilicet mutacionis supra lin.] tanguntur duo [scilicet membra supra lin.] scilicet consonancia et vnisonus Pro quo sciendum [id est notandum supra lin.] quod consonancia sic diffinitur [notificatur supra lin.] Consonancia [scilicet vocum supra lin.] est acuti [id est eleuati supra lin.] soni grauisque [id est depressi supra lin.] mixtura [conmixtio supra lin.] vniformiter [propoprcionabiliter supra lin.] et suauis [id est dulciter supra lin.] auribus humanis [hominis supra lin.] resonans [sonans supra lin.] Sed de hac [scilicet consonancia supra lin.] nobis nichil [scilicet est supra lin.] ad presens [ad propositum supra lin.] <U>nisonus [scilicet ipse supra lin.] est vnius et eiusdem [scilicet in eadem linea uel in eodem spacio supra lin.] vocis [scilicet note supra lin.] repeticio [reiteracio supra lin.] wersi [scilicet hec dat supra lin.] Vnisonus voce [id est nota supra lin.] solet in sola resonare [sonum facere supra lin.] Quantum [scilicet quantum ad inuicem vocum supra lin.] ad primum sciendum [id est notandum supra lin.] quod quelibet clauis [scilicet manus musice supra lin.] aut habet vnam [scilicet vocem supra lin.] aut duas [scilicet voces supra lin.] aut tres Si [scilicet habet [Gamma]ut supra lin.] vnam [scilicet voce Are Bmi supra lin.] tunc eam vox non [scilicet in se supra lin.] mutatur quia [scilicet raro supra lin.] vnum non mutatur [scilicet et idem non variatur supra lin.] in se ipsum [scilicet sed in aliud diuersum supra lin.] Si [scilicet aliqua clauis supra lin.] duas [scilicet habet voces supra lin.] tunc fit vnius [scilicet notibus supra lin.] in aliam [scilicet vocem supra lin.] duplex mutacio [scilicet vna in excelsu et alia in descensu supra lin.] [f.45v] Si [scilicet aliqua clauis supra lin.] tres [scilicet habetur notas supra lin.] tunc [scilicet supra lin.] erit sextuplex earum [scilicet vocum supra lin.] variacio [id est mutacio supra lin.] Excipiatur [de natura supra lin.] autem bfa[sqb]mi [illa clauis supra lin.] primum [scilicet in sumitate auriculari positum supra lin.] et secundum [scilicet positum in secundo membro medici supra lin.] in se [corr.] duas voces [notas supra lin.] continens [habent supra lin.] et duas [scilicet distinctas supra lin.] claues que voces mutuo [scilicet vna in alteram sic in aliis locis fit mutacio vnius in alteram supra lin.] mutari non possunt propter earum discordanciam [repugnanciam supra lin.] et eciam [scilicet propter hos supra lin.] quia ibi [scilicet in bfa[sqb]mi supra lin.] est duplex [scilicet [sqb]durum uel bmolle supra lin.] [quia duram in molle non potest mutari ex natura nec e conuerso in marg.] clauis nec ibi [in tali loco supra lin.] est consonancia [scilicet vocum supra lin.] nec vnisonus [scilicet ipse supra lin.] propter quidem ibi [in tali loco supra lin.] non fit mutacio [variacio scilicet vocum sicut si esset ibi mutacio esset contra diffinicionem mixtionis prima diccio supra lin.] [scilicet quod mutacio est posicio vnius vocis pro alia sub eodem signo vel spacio uel sono Si ergo in bfa[sqb]mi sub vno duo esset mutacio deberet dicy bfami sed citiru bfa[sqb]mi in marg.] vnde wersi [scilicet habentur de hec supra lin.] Vnica [sola supra lin.] si fuerit vox [scilicet ipsius musice supra lin.] invariata [id est immutata supra lin.] manebit [scilicet bene supra lin.] Si [scilicet vox supra lin.] duplex dicitur [ponatur supra lin.] hanc [scilicet vocem supra lin.] bis [bina vice supra lin.] decet [convenit supra lin.] vt varietur [mutetur supra lin.] Sed dum fit trina [triplex vox supra lin.] tunc fit mutacio sena [sextuplex supra lin.] Sub bfa[sqb]mi [vtrorum supra lin.] binas voces volo [scilicet ego supra lin.] demi [excipi supra lin.] Quas [scilicet notas supra lin.] non [scilicet ab inuicem supra lin.] mutabis quia duplex est ibi [in bfa[sqb]mi supra lin.] clauis [scilicet [sqb] durum et b mollis supra lin.] <N>otandum quod sex [in numero supra lin.] sunt [f.46r] dicciones que habunt [in se continent supra lin.] tres voces et sex mutaciones [scilicet tres in ascensu et tres in descensu supra lin.] scilicet Gsolreut [scilicet capitale supra lin.] alamire [scilicet acutum supra lin.] csolfaut [c minutum supra lin.] dlasolre et secundum gsolreut [scilicet minutum supra lin.] et secundum alamire [scilicet duplicatum supra lin.] Sed septem sunt [secundum manum musica supra lin.] claues que non mutantur [sub quibus non sit mutacio scilicet [Gamma]ut Are B mi et cetera supra lin.] Et octo [scilicet claues supra lin.] sunt [scilicet musice artis supra lin.] que habent duas voces et duas mutaciones [scilicet vnam in ascensu et aliam in descensu supra lin.] unde wersi [habentur de illo supra lin.] Tres voces [id est notas supra lin.] sex fractiones [id est mutaciones supra lin.] sex clauibus [scilicet musice manus supra lin.] aptes [scilicet tu supra lin.] Absolvas [scilicet tu prima mutacione supra lin.] septem [scilicet claues supra lin.] da [scilicet tu supra lin.] reliquis [scilicet octo clauibus supra lin.] voces [scilicet mutaciones supra lin.] geminatas [duas supra lin.] Et [si supra lin.] totidem [sicut et voces supra lin.] mutaciones istis [scilicet clauibus supra lin.] sociabis [scilicet tu supra lin.] Adhuc nota quod dicciones plurium vocum [plures notas quasi vnam contra istes supra lin.] habunt [scilicet in se continent supra lin.] voces [notas supra lin.] diuersorum [distincciorum scilicet quia uel alium cantum[?] vna vox et primo alium alterum supra lin.] cantuum Verbi gracia [scilicet in tam exemplo supra lin.] hec dictio Gsolreut [scilicet capitale supra lin.] habet tres voces [id est notas supra lin.] scilicet sol re ut [-f.46v] sol est primi cantus naturalis re primi cantus bmollis vt secundi cantus [sqb]duralis et quelibet illarum vocum [notarum supra lin.] dicitur [sciliet facit supra lin.] illius cantus a quo haberet ortum [inicium supra lin.] et ortus [incepcio supra lin.] cuiuslibet cantus est hec vox. vt et sic tunc communiter ascendunt sic vt re mi fa sol la et e conuerso descendunt la sol fa et cetera

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.46v; text: vtremi, Faut, vtfa, solre, reso, lami, mila, resol, reut] [ANOHOL3 03GF]

[f.47r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.47r; text: lami, mila, vtfa, solre, resol, Faut, vtre, solut, vtsol, mire, remi, lare, rela, solfa, fasol, faut, lasol, solla] [ANOHOL3 04GF]

[f.47v] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.47v; text: vtfa, solre, resol, reut, vtre, solut, vtsol, lami, mila, mire, remi, lare, rela, solfa, fasol, lasol, solla] [ANOHOL3 05GF]

[f.48r] Determinacione facta de manv pariterque mutacionibus restat fore determinandum de consonanciis et non merito quam consonancia in diffinicionem cadebat mutacionis Ideo de consonanciis vocum est iam videndum que apud nonnullos modi appellantur Modus vero quamuis in diuersis sensis diuersimode capiatur ad propositum vero prout sufficit sic diffinitur

Modus est modulata intensio Premissio vocum/ intensio id est ascensus remissio id est descensus vel sic Modus est diuersarum vocum iuxta se positarum convenientem wersi Est diuersarum concors responsio vocum Nota tamen quod modi in musica diuersum appelantur [f.48v] nominibus. Vocantur etenim a Boecio vocum coniuncciones eo quod talem cantus modulacio ex ipsis habet coniungi et componi. Dicuntur eciam vocum varietatis eo quod variam in se redolent varietatem modulacionem. Insuper et consonancie quia in cantu sepius consonat vt scilicet vna alteri succedat in ascendendo et descendendo Generaliterque modi vocitantur a modulacio uel vocis motu/ eo quod ascensus et descensus omnis cantus in eis modificatur Que quidem distancie uel vocum coniuncciones uel quocumque alio. vocabulo exprimantur diuersimode apud diuersos ponuntur Nam alii plures alii recitant pauciores a quorum opinionibus [f.49r] recitandis arbitror vtile supersedere cum modica vtilis foret ipsas propalare Boecium igitur et magis modernos quos conuersis scola sequitur musicos insequens dicimus Quod nouem sunt modi vnde wersi Ter ternis modulis cantus contexitur omnis Valetque [corr.] noticia modorum nobis ad hoc quia sicut octo partibus continetur quicquid dicitur. ita nouem modis modulatur omne quod canitur Scitis ergo nouem modis sciuntur omnis ascensus et descensus cuiuslibet cantus primus ergo modorum est unisonus et diffinitur sic

<V>nisonus est vnius et eiusdem vocis repeticio wersi vnisonus voce solet in sola resonare Et quidem diuersis [corr.] voces [f.49v] cordis resonant uel in vna Si non mutatur tunc vnisonus vocitatur Et habet fieri sex modis secundum quod sex sunt voces scilicet vt re mi fa sol la. et quelibet illarum vocum resumta in linea vel in spacio dicitur vnisonus. Quot versiunt voces toti ibi species fore dicas veria veria

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.49v] [ANOHOL3 05GF]

Sciendum tamen quod vnisonus improprie dicitur modus eo quod nec intenditur nec remittitur. sed quia potest aliis modis fundamentum cum alii modi per ipsum modulantur recte etenim habet se sicut positivus [quod supra lin.] dicitur gradus non proprie sed quia est fundamentum graduum [corr.]. similiter nominatiuus dicitur casus eo quod alii casus [f.50r] casus cadunt ab ipso. sic et vnisonus quia potest fundamentum aliorum modorum.

<T>honus est modus secundus resultans ex vnisono et est saltus vnius vocis in proximam et immediatam potenter et perfecte sonans Eciam a tonando quasi viriliter et perfecte sonando. quia fortem respectu semithonii habet vocem. nam tonare est perfecte sonare. Et habet fieri quattuor modis Exemplum vt re mi fa sol la et e conuerso wersi vox si vicinatur voci tonus inde vocatur Quattuor in species illum distinguere debes/ dant fa sol la tonos vel vt re mi tibi plenos

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.50r] [ANOHOL3 05GF]

[f.50v] Notandum tamen hic quod thonus accipitur duplex scilicet proprie et inproprie sic habet hoc locum Nam de thono inproprie capto quod et tropus siue modus dicitur tractabitur suo inferius loco Tonus igitur proprie sumtus est distancia constans ex duabus vocibus continuis et sibi vicinis penes eleuacionem et depressionem. vbi tamen non fit semithonium Et quot modis fieri [corr] haberet et vnde dicatur patet

<S>emithonium seu limma grece est modus tercius Et est distancia duarum vocum continuarum seu sibi vicinarum debiliter ascendencium et descendencium et habet solum fieri per fa et mi wersi. Vult solum fa mi semithonium vocitari Exemplum huius [ClefF3,Lig2a,Lig2a,Lig2d,Lig2d on staff2] [f.51r] Eciam semithonium a semus ma mum quod est thonus quasi imperfectus thonus Non autem dicitur vt quidam scolli [id est vnius scienciis supra lin.] arbitrantur a semis que est medium et tonus quod sit medietas toni cum thonus non potest diuidi in duo semithonia equalia vt patet in musica Muris Est ergo semithonium tonus imperfectus vel non plenus sicut dicitur vas semiplenum. non ideo quia ea pars dimidia desit sed quia plenum non est Et semiuir id est imperfectus vel non plenus vir eo quod abutens operibus vtilibus seminarum moribus deturpatur Semithonium nempe est dulcedo et condimentum [[et]] tocius cantus nam sine ipso esset cantus corosus [corr.] transformatus [f.51v] et dilaceratus. Et vt dictum est semithonium fit per mi et fa Et per consequens in manv musica sunt tamen septem semithonia vt patebit inferius

<D>ithonus est modus quartus et est distancia siue interuallum duorum tonorum continuorum faciens saltum vnius vocis in terciam ac fortiter et viriliter sonans Et a dya quod est duo et thonus quasi duos tonos in se continens Constat igitur ex tribus vocibus et duobus interuallis Et habet duas species ascendentes et duas descendentes vt patet in his vocibus vt mi fa la et e conuerso la fa mi vt vnde wersi Dithonus est vt mi fa la cum sibi magister Et species in se binas claudit exemplum [f.52r] [ClefF4,Lig2a,Lig2a,Lig2d,Lig2d on staff5]

<S>emidithonus est distancia vel spacium constans ex tono et semitonio. vel est saltus ab vna voce in terciam debiliter intensus vel remissus. Et dicitur a semis quod est imperfectum et dithonus quasi mixtus thonus. vel dicitur a semithonio et thono et habet similiter duas species [[voces]] ascendens et duas descendens vt ibi re fa mi sol et e conuerso wersi Semique dithonus est cum sol mi fa re iunctis vt hic [ClefF2,Lig2a,Lig2a,Lig2d,Lig2d on staff3]

<D>yateseron est distancia seu musica consonancia constans ex quattuor vocibus et tribus interuallis scilicet duobus thonis et semithonio siue est saltus [f.52v] ab vna voce in quartam proporcionaliter sonans A quam enim cumque voce incipiens ad quartam saltum facit vt a [Gamma] greco ad C graue dyateseron concorditer canit Eciam a dya quod est de et theseron quattuor quasi ex quattuor vocibus constans. A qualibet enim voce inchoando ad quartam que saliendo fit dyatheseron preterquam ab F graui ad [sqb]mi minutum quadrum et ab f minuta ad [sqb]quadrum geminatum vbi fit tritonus et non dyatesseron Et habet sub se tres species prima fit ex tribus thonis secunda vno thono [corr.] semitonio et tercia ex semithonio et duobus thonis continuis vt liquide patet in primus sex litteris [f.53r] a [Gamma] greco inchoando et in C graui desinendo wersi A prima surgens quartam dyatesseron vrget Iste modus species solum distinguitur in tres la mi sol re fa ut dyatesseron esse probabis vt hic [Clef[Gamma]1,ClefF4,Lig2a,Lig2a,Lig2a,Lig2a,Lig2d,Lig2d,Lig2d,Lig2d,S on staff5]

<D>yapenthe est consonancia quinque vocum habens quatuor interualla id est tres thonos cum semithonio intermisso Dyapenthe grece enim [corr] quinque sonat littere eo quod ab vna voce incipiens ad quintam saltum facit Continet autem in se dyateseron et thonum et dicitur a dia quod est de et pentha quinque [f.53v] quasi de quinque vocibus A qualibet enim voce in quintam fit diapenthe preter a B graui in F graue. vel a b minuto rotundo ad f minutum accutum Et quia dyapenthe quidem fit inter quinque voces habet quattuor interualla Iuxta igitur numerum interuallorum habet quattuor species prima est ipsum constare ex duobis thonis semithonio et thono vt a [Gamma] greco in D graue Secunda ex tono semithonio et duobis tonis vt ab A graui in E graue Tercia ex semithonio et tribus thonis vt ab E graui in [sqb] accutum quadrum Quarta ex tribus thonis et semithonio vt ab F graui ad c accutum [f.54r] minutum per [sqb] quadrum tamen concinendo vnde wersi Tactusque quinte vocis fertur dyapente Quatuor et species in eo per contrarie debes Et quid fa fa mi mi la re sol ut informat dyapenthe vt hic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.54r] [ANOHOL3 06GF]

<S>emithonium cum dyapenthe est saltus de vna voce in sextam imperfecte sonans Et dicitur a semithonio et dyapente Sunt enim duo modi constituti et constituunt vnum saltum Et fit dupliciter ascendendo et descendendo de vna voce in sextam Constat enim ex tribus thonis et duobus semithoniis vt ab A graui in F graue [f.54v] wersi Hic saltus sepe semithonii cum dyapenthe sed semithonium per eos concluditur binum vt hic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.54v] [ANOHOL3 06GF]

<T>onus cum dyapente est eciam saltus ab vna vocem in sextam potenter sonans Eciam a thono et dyapente qui est modus compositus ex thono et dyapenthe et componitur ex quattuor thonis et semithonio vno vt a [Gamma] greco ad E graue et a C graui ad a accutum minutum wersi Cum dyapenthe thonus idem gradus est variatus Alius Cum dyapenthe thonus aliter non fit sociatus vt hic [f.55r] [Clef[Gamma]1,ClefF4,Lig2a,Lig2a,Lig2d,Lig2d on staff5]

<P>reter istos nouem modos adhuc quidam superaddunt tres invsitatos et quartum [[vsitatum]] dyapason magis vsitatum quem et decimum in ordine ad vsitatos annuerant primus dicitur Trithonus. et est spacium in se tres tonus continens. Et fit dupliciter ascendendo et descendendo vt ab F graui ad [sqb] minutum quadrum et a b rotundo ad e minutum acutum Et ab f minuto acuto ad [sqb][sqb] quadrum geminatum siue superacutum

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.55r] [ANOHOL3 06GF]

<S>emidithonus cum dyapenthe [[et]] est secundus invsitatus et est saltus de septima in septimam continens quattuor thonos [f.55v] cum duobus semithoniis ut ab A graui ad G graue vt hic [Clef[Gamma]1,ClefG4-5,Lig2a,Lig2d on staff5]

<D>ythonus cum dyapenthe constat ex quinque thonis et vno semithonio vt ab F graui ad e minutum Et quia hii tres modi raro vel numquam contingunt in manv musica igitur tantum sit de eis breuiter dictum [ClefF1,ClefE4-5,Lig2a,Lig2d on staff5]

<I>nsuper his predictis cum vsitatis superadditur decimus scilicet dyapason et est saltus ab vna voce in octauam Vel est consonancia seu maxima distancia musicale constans ex octo vocibus et septem interuallis et ex quinque thonis et duobus semithoniis wersi Vocis et octaue [f.56r] modulandi quid magis suaue Est dyapason et in se reliquosque habebit Quinque thonos duo semithonia continet in se Et habet fieri a [Gamma] greco ad G graue et in similibus vt hic [Clef[Gamma]1,ClefG4-5,Lig2a,Lig2d,Lig2a,Lig2d on staff5]

<D>yapason siquidem continet inter se dyatesseron et dyapenthe vltima Cum a [Gamma]ama in C graue fit dyateseron et ab eam C graui in G graue fit dyapenthe et a [Gamma] greco in G graue fit dyapason ergo dyateseron et dyapente in dyapason inclinantur Constat enim quod inter primam et octauam litteram ascendendo inferius fit dyateseron et superius dyapenthe et [f.56v] similiter descendendo superius fit dyapenthe et inferius dyateseron vel e contra/ quare sequitur propositum quod scilicet inter [[dyapenthe]] dyapason dyateseron et dyapenthe immergitur quod faciliter patet per figuram subscriptam intuenti si declarabitur per singula membra In qua luce clarius patet quomodo in choro superiori et inferiori eedem littere collocantur. quamuis inferius graues superius vero acute censeantur In eis ergo habet dyapason penitus resonare tam ascendendo quam descendendo a lateribus vero littere mediocres collocantur a quibus ascendendo ad chorum superiorem vel descendendo ad chorum inferiorem habet dyatesseron vel dyapenthe resonare. Sicut etenim [f.57r] in constitucione dyapason eedem littere concurrunt. quamuis diuersis caracteribus figurentur Ita per omnia eiusdem qualitatis perfectissimeque similitudinis vtraque litterarum quantum ad vocalem concordiam esse redditur Nam sicut finitis [[secunda]] septem diebus eosdem repetitus vt semper primam et octauam eundem dicamus Ita octauas semper voces eodem caractere figuratus quia naturali eas concordia sonare sentius vt [Gamma] grecum G graue g minutum similiter A graue a minutum et aa geminatum. et eodemmodo in aliis est dicendum Et sicut omne tempus currit per .7. dies sic musica per .7. vocum varietatis habet penitus explicari Et dicitur dyapason a dia quod est [f.57v] de et pan totum et son sonus vel vox et ita merito de omnibus interpretatur vel dicitur quasi continens in se omnes voces et species consonantiarum Siue quod ab vna voce inchoans ad octauam saltum facit. sic quod omnes vocum discrepancias que sunt .7. in se continet Et ex hoc quod dici potest a dya quod est de et pason 8 quasi de octo vocibus.

<D>e generacione predictorum modorum sic practica vnde a [Gamma] greco ad A graue thonum resonabis ab A ad B similiter thonum sed a B ad C semithonium a [Gamma] ad C dyatesseron sic complendo sed a C ad D thonum et per consequens dyapenthe. Et a D ad [f.58r] E similiter tonum. et ita habetur iam tonus dyapenthe Ab E vero [[et]] ad F et ab F ad G tonum et ita ab inicio vsque huc complentur .5. toni et duo semithonia et per consequens dyapason Item a G graui ad a acutum tonum et ab a minuto ad b rotundum semithonium sed ad [sqb] quadrum tonum et ita precise ascendendo ad ddlasol vel descenden<do> a ddlasol vsque Dsolre et vsque ad [Gamma] grecum semper eedem sunt distancie in descensu que in ascensu Volo te tamen scire pro maiori euidencia semithoniorum Quod in quacumque claue repperieris fa ibi scito fore terminum semithonii et in claue ita precedente semper mi repperitur. sed fa est reperire septies [f.58v] in manv musica scilicet in C graui F graui in b rotundo minuto in c acuto minuto in [[F]] f acuto minuto in b rotundo superacuto et in cc duplo superacuto. ergo bene septem sunt semithonia in manv musica patet luce clarius manum musicam ad hoc suo loco dispositam ac depictam intuenti

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.58v; text: omnis modus aut resonat, In vna et eadem corda voce vel claue sic est vnisonus, In secunda, Intense et sic est thonus, remisse et sic est semithonium maiius [corr.] vel minus, In tercia, Intense et sic est Dythonus, remisse et sic Semidithonus, In quarta, proporcionabiliter et sic est dyatesseron, Disproporcionabiliter et discordialiter et sic est Tritonus, In quinta, dulcorositer et sic est dyapenthe, In sexta, Et sic est semithonium cum dyapenthe depresso, Vel thonus cum dyapenthe eleuato, In septima, Et sic est semidithonus cum dyapenthe remisso, Vel dythonus cum dyapenthe intenso, In octaua, Et sic est dulcis dyapason et de his omnibus visum est descriptione pro quorum exemplari cognicione talis est cuncta vsitatos continens que sequitur anthiphona scilicet Ter terni et cetera] [ANOHOL3 06GF]

[f.59r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.59r; text: Ter terni sunt modi quibus omnis cantilena contexitur scilicet Vnisonus Semithonium Thonus Semidithonus Dythonus Dyatesseron dyapenthe semithonium cum dyapenthe. Thonus cum dyapente Ad hec sonus dyapason Si quem] [ANOHOL3 07GF]

[f.59v] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.59v; text: delectant eius hunc modum esse agnoscat Eumque tam paucis clausilem [corr.] tota armonia formetur vtilissimum est eas alte memorie commendare nec prius ab huiusmodi studio resilire donec vocum interuallis cognitis] [ANOHOL3 08GF]

[f.60r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.60r; text: armonie totius facilime queat comprehendere noticiam, Evovae, Vnisonus nec intenditur nec remittitur, Thonus, Intensio, [[r]], c, d, vt, re, mi, remissio, Semithonium, [[e]], e, f, fa, Semidithonus, Dythonus, [[remissio]], Dyatesseron, Dyapenthe] [ANOHOL3 09GF]

[f.60v] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.60v; text: Intensio, remissio, d, f, re, fa, vt, c, Semithonium cum dyapenthe, Thonus cum dyapente, a, la, Dypason, Sillabicatorium modorum exemplariter breuiter in notis musicis, Figura repromissa de natura dyapason in qua continentur tribus principales consonancie musice scilicet dyatesseron dyapenthe et dyapason, Thonus, Semithonium, Dythonus, Semidithonus, Dyatesseron, Dyapenthe] [ANOHOL3 10GF]

[f.61r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.61r; text: Chorus superiorum, descendendo, ascendendo, Mediocres, Chorus inferiorum, dyatesseron, dyapenthe, dyapason, C, D, E, F, G, a, b, c, d, e, f, g, aa] [ANOHOL3 11GF]

<D>yapason ex septem interuallis constans septem complectitur speciebus prima species dyapason est quod ipsum constat ex tono et tono et semithonio et iterum tono et tono semithonio atque thono. Et secunda species eius est tonus semithonium tonus [f.61v] thonus semithonium tonus atque tonus Tercia species eius est semithonium tonus. tonus semithonium tonus tonus atque tonus Quarta species eius est tonus tonus semithonium tonus tonus tonus atque semithonium Quinta species tonus semithonium tonus tonus tonus semithonium atque thonus Sexta species eius est semithonium tonus tonus tonus semithonium atque tonus Septima species eius est tonus tonus semithonium semithonium atque tonus atque tonus tonus tonus atque semithonium tonus Hec sunt septem dyapason discordes ad invicem quorum quelibet constat ex [[tono]] quinque tonis et duobus semithoniis et vt clarius pateant species attencius hanc subscriptam perscrutare figuram

[f.62r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.62r; text: prima species dyapason, secunda species dyapason, tercia species dyapason, quarta species dyapason, quinta species dyapason, sexta species dyapason, septima species dyapason, octaua species dyapason, [Gamma], A, B, C, D, E, F, G, a, b[sqb], c, d, e, f, g, aa, cc, dd, tonus, Semithonium, semithonium, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8] [ANOHOL3 11GF]

<P>ostquam de mutacionibus manus cantibus clauibus et eorum interuallis in vno compendio sufficienter expressius Nunc de octo thonis et eorum differenciis in presenti disseramus Antequam vero ad precepta artis huiuscemodi accedamus quid sit trophus thonus seu modus et qua racione sic dicatur et quot sunt et quibus nominibus nuncupentur disseramus Sciendum ergo quod capitulo de distanciis dictum fuit Quod thonus dupliciter capitur scilicet proprie et improprie prout capitur proprie [f.62v] de eo superius est dictum. Prout vero capitur improprie vel abusiue hoc habet locum Thonus autem sit abusiue dictus qui et trophus siue modus magis proprie dicitur sic diffinitur Thonus vel tropus est regula que de omni cantu in fine diiudicat vel discernit Vel est finalium vocum deposicio Vel est regula que de omni cantu secundum principium medium et finem diiudicat et discernit Non enim quis potest secundum artem indicare de cantu cui tono subseruiat nisi prius audierit principium ascensum medium et finem eiusdem toni et presertim nisi sciuerit finem quantum eleuari vel deponi debeat cantus semper igitur ad finem respiciendum est vt illius modi vel tropi dicuntur in cuius maneria terminantur Tante etenim virtutis vox finalis exiscit vt principales et medias [f.63r] suo imperio coherceat Finis nempe perfectus omnium rerum est quare a finali voce omnis cantus oportet suscipere regulam et deposicionem Insuper sciendum Quia racione tropus modus dicatur Modus nempe a moderando vel a modulando est vocitatus quia videlicet per omnes cantus moderatur id est componitur Quicumque enim musice habens noticiam regularem cantum componere curat. prius ad quem thonum eum contrarie faciat secum deliberat. quia artis expertes et si interdum recte faciant. tamen quando inscientes faciunt eorum factum ab inexpertibus paruipenditur presertim cum et mimi et corearum precentores plerumque dulciter cantant. quod eis non ars sed natura subministrat Non ex hoc tamen laudandi sunt sed magis reprehendendi. Iuxta illud satiricum Bestia non [f.63v] cantor qui canit vsu non arte Non vox cantorem sed artis facit documentum Tropi autem a conuenienti conuersione sunt dicti Quocumque enim cantus variatur in medio. ad finalem semper conuertitur Quos vero nos tropos nominatus. greci vocant ptongos id est conglucianciones Nam in omni cantu congluciantur omnia naturaria ad ipsum thonum concrerencium. latini vero propter penuriam vocabulorum tonos nuncupant licet abusiue

<D>icto vero quid sit tonus siue modus vel tropus restat dicere quot sunt. Animaduertendum quod antiqui dumtaxat quattuor habebant tonos quorum nomina a grecis sunt exorta et sunt ista scilicet Prothus Deuterus Tritus et Thetrardus Quidam tamen grecorum gencium vocabule sic efferunt scilicet Dorius frigius. lidius [f.64r] mixolidius quo ostenditur secundum Boecium et gentes musico modulamine delectari Dorius siquidem in Capadocia legitur repertus Frigius in Frigia. Lidius in Lidia. et ceteri in ceteris partibus terrarum/ quia quocumque modo vnaqueque gens gaudebat. is ab eam vocabulum forciebatur. His quoque vt premittitur quattuor tropis fiebat congrue in armonia ymo vix tollerancia Cum vnuusquisque troporum premissorum adeo erat acutus et grauis vt humane condicioni non bene congruet Si enim alte incipiebatur interim ascendebat vt vox humana pene deficeret et si remisse mox cantus deponebatur vt videretur vox conticescere placuit ergo vniuersis in hac arte vt vnusquisque eorum in duos diuidatur vt quidam naturaliter sursum alter [f.64v] deorsum tendent Ita vt ille qui plus descenderet plagale diceretur et qui plus ascenderet autentus seu primarius vocaretur. et sic nunc octo Nam sicut octo partibusoracionis continetur quicquid dicitur ita octo tropis vel modis omne quidem modulatur aut canitur Memorie tamen commenda Quod autentus prothus apud latinos cantores primus dicitur Secundus vero prothus plagalis dicitur. Autentus deutrus tercius tritus appellatur plagalis deutrus quartus Autentus tritus quintus plagalis tritus sextus Autentus tetrardus septimus plagalis tetrardus octauus tonus appellatur wersus Quattuor esse tonos dixerat namque vetusti Prothus cum deutro cum trito fit que tetrardus Sit par plagalis quiuis [f.65r] vt nomine capit eius Nam prothi plaga dictus tonus esto secundus. Plagula fit deutri quartus sextus quoque triti. Ac vltra sequitur octauus plaga tetrardi. Plagalis fit par. autentus fit tonus impar Scito quoque quod tonus autentus et suus plagalis in eam sede morantur atque finiuntur. et sic quattuor eorum finales habentur scilicet D E F G de quo versus In Dsolre manet primus tonus atque secundus Sed locus est Elami terni quoque [corr.] finalis quaterni. Faut esto locus quinti sexti que tonorum Septimus et octauus in Gsolreut his requiescunt Quod eciam patebit inferius in domiciliis eorum Alii quantum ad claues/ Primus et alter D tenent E tercius quoque quartus. F quintus et sextus G septimus atque supernius Item omnis ex predictis impares [f.65v] dicuntur autenti eo quod habent auctoritatem ascendendi Et quattuor pares dicuntur plagales id est subiugales eo quod cantus eorum naturaliter descendunt wersi Pri ter quin [corr.] aut sep sunt autenti dicti ve magistri Quatuor autem reliqui plagales collatera ve discipuli vocant Vult descendere par sed vult [corr.] scandere vult tonus impar [et cetera man. rec.]

<N>unc [in presenti supra lin.] de cursu [ascensu vel descensu supra lin.] tonorum [octo supra lin.] est dicendum [determinandum est supra lin.] quantum quisque tonus [quilibet ex predictis octo supra lin.] ascendere et descendere [infra a sua supra lin.] debeat Pro quo [inteligendo supra lin.] nota [considera proposicio supra lin.] Quod cursus tonorum est certa [regula supra lin.] lex ascendendi [sursa eleuandi supra lin.] et descendendi [infra deprimendi supra lin.] cuiuslibet cantus regularis. Sciendum [sciri debet supra lin.] igitur quod autenti [principales supra lin.] toni a finalibus [suis supra lin.] eorum ad [notam supra lin.] octauam eorum que dyapason dicitur ascendere possunt regulariter licencialiter [ex licencia musicorum supra lin.] vero vnam supra raro [non sepe supra lin.]. vel duas [ad duas supra lin.] rarius [non ita sepe supra lin.] octauam [notam supra lin.] attingunt [autenti toni supra lin.]. sed infra finalem [suam supra lin.] vna [ad vnam notam supra lin.] raro [non sepe supra lin.] descendunt [deprimentur supra lin.]. Plagales [colaterales supra lin.] vero [sed supra lin.] [f.66r] toni regulariter [secundum regulas huius artis supra lin.] a finalibus eorum ad dyapenthe ascendere [sursum eleuari supra lin.] possunt [valent supra lin.]. et ad dyateseron sub finalibus eorum [suis supra lin.] regulariter [secundum regulas supra lin.] possunt descendere [deprimi supra lin.] Et [plagales toni supra lin.] licencialiter [secundum licenciam supra lin.] vtrobique supra [ad quintam notam supra lin.] vel infra [ad quartam notam supra lin.] vnam [notam supra lin.] vocem ascendunt [eleuantur supra lin.] et descendunt [deprimuntur supra lin.] Et in illo [in hoc supra lin.] differunt [distinguntur supra lin.] autenti [toni supra lin.] et plagales [toni supra lin.] quia plagales [toni supra lin.] sub finalibus [ipsorum supra lin.] regulariter [secundum regulas supra lin.] quartas [[[per]] quattuor notas supra lin.] descendunt [deprimuntur supra lin.] Autenti [toni supra lin.] vero [scilicet supra lin.] nullam [notam supra lin.] regulariter [secundum regulas supra lin.] habere possunt/ et ideo plagales [toni supra lin.] maiorem habent [magis supra lin.] descensum [deprimuntur supra lin.] quam ascensum [toni supra lin.] et e conuerso [e contra supra lin.] autenti [toni supra lin.] maiorem [magis supra lin.] habent [eleuantur supra lin.] ascensum quam plagales wersi [habetur de hac supra lin.] Vult descendere [infra supra lin.] par [plagalis tonus supra lin.] sed scandere [ascendere supra lin.] vult tonus [autentus supra lin.] impar Vnde de cursu [de processu supra lin.] autentorum [tonorum supra lin.] dantur [asignantur supra lin.] tales [sequentes supra lin.] versus Nature talis [huiusmodi supra lin.] autentus [tonus supra lin.] esse probatur [ostenditur supra lin.]. vt queat [quod possit supra lin.] a fine [a sua finale supra lin.] protendi [eleuari supra lin.] vocibus [notis supra lin.] octo Hinc [autento tono supra lin.] quoque licencia [musicorum supra lin.] dat [concedit supra lin.] vocem [ad nonam notam supra lin.] contingere [eleuari supra lin.] nonam Sed tamen [scilicet autentus supra lin.] solam [vnam supra lin.] solet hoc descendere [infra scandere supra lin.] vocem [notam supra lin.] Et de cursu [de processu supra lin.] plagalium [tonorum supra lin.] Est quoque [et supra lin.] natura [virtus supra lin.] talis collateralis [plagales toni supra lin.] hec [talis supra lin.] vt [pla<gales> to<ni> supra lin.] Ad [f.66v] quintam [notam supra lin.] vocem posset denire leuari [eleuari supra lin.] Et [sed libertus ex supra lin.] sub fine [eorum quamuis[?] supra lin.] queant vocem [notam supra lin.] contingere [peruenire supra lin.] quartam [ad quartam supra lin.] his [plagalibus tonis supra lin.] vtrobique [tam in ascensu supra lin.] licencia [musicorum supra lin.] vocem [notam supra lin.] dat [concedit supra lin.] vnam [eram supra lin.] Differencia [distinccio supra lin.] quoque autentorum [tonorum supra lin.] a plagalibus per has [subsequentes supra lin.] habetur versus Autentus [principalis supra lin.] thonus est plus [corr.] [magis supra lin.] quem [tonum supra lin.] excellit [in nalitum eleuatur supra lin.] acumine [acuties supra lin.] Quique [tonus supra lin.] magis [plagalis supra lin.] grauis [depressus supra lin.] dicetur ille plagalis[hoc nomine supra lin.] Et de quattuor finalibus [illa dictorum supra lin.] eciam tales [que sequntur supra lin.] dantur versus Quatuor [in quatuor clauibus scilicet in d E f g supra lin.] in locis finitur [habet finem supra lin.] cantus [ipso supra lin.] regularis [regulariter positam supra lin.]/ Desinens [finiens [corr.] supra lin.] in aliis [clauibus supra lin.] incongruus [regularis supra lin.] omnis [cantus supra lin.] habetur [est supra lin.]

<A>d predicta placet aliqua pauca annotare de ambitu tonorum Ambitus [terminus supra lin.] enim nichil aliud est quam clima toni [tonus libet supra lin.] id est plaga. hoc est littera [eadem littera supra lin.] vna bis posita [bina vice locata supra lin.] claudens [includens supra lin.] inter se [in media sui supra lin.] quemlibet tonum [omnem tonum supra lin.] in ascensu [in eleuacio supra lin.] et descensu [depressione supra lin.]. per modo dyapason verbia [exemplum supra lin.] gracia [corr.]. hec littera D [d solre supra lin.] graue finale et d superacutum [d lasolre supra lin.] claudunt [includunt supra lin.] primum [tonum supra lin.] tonum et octauum A [a re supra lin.] vero graue et a [a lamire supra lin.] acutum [f.67r] claudunt [includunt supra lin.] secundum tonum ut infra liquescet in subscriptis wersi [habendo supra lin.] Littera [tantum ipsa supra lin.] queque [quelibet supra lin.] tonum tenet [continet supra lin.] vna supra [superius posita supra lin.] vel infra [inferius posita supra lin.]. Octauum [tonum supra lin.] primum [tonum supra lin.] D d [ista littera supra lin.] A a [ista littera supra lin.] que secundum [tonum scilicet continet supra lin.] E e [ista littera supra lin.] ternum Bbque quartum [tonum supra lin.] F f que quintum [ista littera disposita in quinta supra lin.] C c [littera ista supra lin.] sextum claudunt [sextum nunc concludit supra lin.] G [ista littera supra lin.] septimum [septimum tonum supra lin.] patet ambitus [magister dua [[falsus]] est supra lin.] horum [tonorum supra lin.] Item alii versus de eodem Autentus primus in D d spaciatur/ Primus in a plagale ex A defert sua puncta Et sua tentoria [nomina supra lin.] tendit in e tercius ex E/ Alter a B [sqb] cursum distinguit vtrumque Ex F in f magis. distingue pallacia triti/ Extendit in c tentoria sua sextus a C De G in g summus aulam disponit tetrardus Nam D octauum sub limite claudunt. Hec quoque vt luculencius [corr.] patet aut sequuntur [[s]] figure promisse et primo de primo tono et secundo thono

[f.67v] <N>ota iam existunt et prout existit in figuris ordinatis semper inferior rotula plagalem cantum cuius sit toni ostendit. superior vero autentum id est magistrum cuiuslibet inferiorum toni cuius de quattuor superiorum cantus sit demonstrat Et ita sencias in omnibus aliis figuris Et licet superius dictum sit Quod ambitus est littera bis sumpta claudens secundum ascensum et descensum quemlibet tonum per modo dyapason tamen propter ebetem specierum paruulorum vt melius intelligant percurrendum est in singulis exemplariter et figuratur. Vnde in his figuris positis vt nec pro obiecto excursus primi toni et secundi quantum ars et regula admittit describitur Est primi excursus a D finali vsque ad d minutum superacutum. licencialiter autem a d vsque ad f superacutum Excursus autem secundi thoni est ab A graui vsque ad [f.68r] a acutum regulariter. licencialiter autem a [Gamma] greco vsque ad c acutum Et nota sicut dictas figuras intuenti patet quomodo quere voces proprie dicuntur plagalium. vtputa tres littere priores inferioris circuli cuiuslibet figure de numero quattuor figurarum Quere vero proprie dicuntur autentorum vt puta tres littere superioris circuli. Littere vero in medio duorum centrorum connexorum posite quarum numerus semper est quinarius. Dicuntur communes vsque thono Et sicut declaratum est de duabus figuris primi et secundi thoni. ita de singulis intelligatur/

[f.68v] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.68v; text: ex licencia, Disposicio siue ambitus prothi autenti id est primi thoni in suo dyapason id est in suis vocibus regularibus, voces proprie prothi autenti id est primi thoni, voces communes tam plagalis quam autenti, voces proprie prothi plagalis id est secundi thoni, [Gamma], A, B, C, D, E, F, G, a, b[sqb], c, d, e, Ptongus seu clima amborum, Disposicio siue domicilium prothi plagalis id est secundi toni in suo dyapason id est in suis 8 vocibus regularibus] [ANOHOL3 12GF]

[f.69r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.69r; text: ex licencia, Disposicio seu ambitus deutri autenti id est tercii toni in suo dyapason, id est, in suis octo vocibus regulariter, voces proprie deutri autenti id est tercii thoni, voces communes tercii et quarti thoni, voces proprie deutri plagalis id est quarti thoni, A, B, C, D, E, F, G, a, [sqb], c, d, e, f, Thalamus centrosus tercii et quarti thoni, Disposicio seu domicilium deutri plagalis id est quarti toni in suo dyapason id est in suis 8 vocibus regulariter] [ANOHOL3 13GF]

[f.69v] <P>tongus clima ambitus Excursus tercii et quarti thoni quantum scilicet valeat descendere et ascendere. Nam tercii ab E graui vsque ad e superacutum. licencialiter vero [[ab d]] [ab D in marg.] graui vsque ad f superacutum Sed excursus quarti toni regularis est a B graui vsque ad [sqb] quadrum acutum licencialiter autem ab A graui vsque ad d superacutum et hec omnia patent in figuris immediate suprascriptis

<I>tem excursus regularis quinti toni est ab F finali vsque ad f superacutum. licencialiter vero ab eodem f vsque ad aa geminatum. Non autem descendit sub suo finali nisi valde abusiue Sed excursus sexti thoni regularis est a C graui vsque ad c acutum. licencialiter vero a B graui vsque ad c acutum

[f.70r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.70r; text: ex licencia, Disposicio siue ambitus triti autenti id est quinti thoni in suo dyapason id est in suis octo vocibus regulariter, voces proprie triti autenti id est quinti thoni, voces communes quinti et sexti thoni, voces proprie triti plagalis id est sexti thoni, B, C, D, E, F, G, a, b, c, d, e, f, aa, Thalamus centrosus quinti et sexti thoni, Disposicio seu domicilium trithi plagalis id est sexti thoni in suo dyapason id est in suis 8 vocibus regulariter] [ANOHOL3 14GF]

[f.70v] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.70v; text: ex licencia, Disposicio seu ambitus thetrardi autenti id est septimi toni in suo dyapason id est in suis 8 vocibus regulariter, voces proprie thetrardi autenti id est septimi thoni, voces communes septimi et octaui thoni, voces proprie tetrardi plagalis id est octaui toni, C, D, E, F, G, a, [sqb], c, d, e, f, g, cc, Thalamus centrosus septimi et octaui toni, Disposicio seu domicilium thetrardi plagalis id est octaui toni in suo dyapason id est in suis 8 vocibus regulariter] [ANOHOL3 15GF]

[f 71r] Excursus septimi toni est a G finali vsque ad g minutum regulariter licencialiter vero ab F graui vsque ad cc geminatum Sed excursus regularis octaui toni est a D finali vsque ad d superacutum. licencialiter vero a C graui vsque ad f superacutum/

<P>ost determinacionem ipsorum tonorum secundum ordinem et disposicionem figurarum atque legittimis eorundem finalibus sedibus posicionem dyapason vocumque propriarum enodacionem domiciliorum et ambituum meram purificacionem Nunc agendum est de eorum tenoribus et differenciis Sicut igitur octo sunt toni ita et octo sunt eorum tonores Tenor autem a teneo sicut a niteo nitor. et sicut a doceo doctor dicitur Et tenores quidem in musica vocamus vbi prima sillaba [f.71v] in seculorum amen cuiuslibet toni incipitur vt si cantus cessat in re tenor imponitur in alamire vel in Ffaut Si in Elami cessat tunc tenor in csolfaut vel iterum in alamire Si vero cantus cessat in F. tunc tenor imponitur in csolfaut vel alamire Si vero cantus finitur in [[A]] G finali tunc tenor imponitur in [[Dl]] dlasolre vel csolfaut. Quasdam enim modulaciones claues tenent et ad cognoscendum nobis cantum aditum preparant. Notandum autem sicut [corr.] Quod fines octo tonorum in quattuor notis locantur et deponuntur que et ob id eciam finales dicuntur dispositi sunt Sic octo tenoribus videlicet tenorum aptitudinibus note quattuor sunt attribute sed diuersimode Semper enim duorum tenorum finis respicit ad vnam clauem [finalem tantum in marg.] [f.72r] finalem tantum et non ad plurium In tenoribus vero non est ita Nam nunc quidem vnus in vna nunc vero tres in vna clauis annotacione assignantur Est autem in F tenor secundi toni in re imponendus In a acuta vero tenor primi quarti sextique In c acuta tenor tertii quinti et octaui In d superacuta septimi. nec incongrue tenor septimi et secundi tonorum singularia loca sibi vsurpauerunt Quoniam sicut secundus maxime descendit ita septimus peromnibus ascendit De quibus tenoribus et eorum locacionibus tales versus assignantur et primo quantum ad incepciones Primus quartus sextus habent alamire tenorem Fa secundus habet pre reliquis ymus septimus dlasolre tenebit octauo terno quinto csolfaut adest Singula iura tenent loca septimus [f.72v] atque secundus. Pre reliquis ymus contra cum sit et ille supremus Alii quantum ad finales vocum tonorum. In re pri ve secun ter vel quart expliciunt mi. In fa sex quin sep aut oc explicit in sol. Alii simul quantum ad inicia et fines Pri re la. se re fa. ter mi fa quart quoque mi la Quin fa fa. sex fa la sep ut sol oc quoque vt fa De finalibus exempla daturi digni durius ad demonstrandum plenius troporum cognicionem cantuum claues quasdam subdere. quas eciam aptitudines seu finales appellare possimus sunt autem he

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.72v; text: Primum querite regnum dei finalis] [ANOHOL3 16GF]

[-f.73r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.73r; text: primi, Euouae, Secundi autem simile est huic finis secundi, Tercia dies quod hec facta sunt finis tercii, Qvarta vigilia finis quarti, Quinque prudentes intrauerunt ad nupcias finis quinti, Sexta] [ANOHOL3 16GF]

[-f.73v] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.73v; text: hora sedit super puteum finis sexti, Euouae, Septem sunt spiritus ante thronum dei finis septimi, Octo sunt beatitudines finis octaui] [ANOHOL3 17GF]

[f.74r] <S>ed [ex quo supra lin.] cum iam de tenoribus tonorum [de hoc vbi prima silaba cuiuslibet toni in seculorum amen incipitur supra lin.] atque finalibus [de finalibus ipsorum supra lin.] sit dictum [determinatur supra lin.] nichil [impedit supra lin.] abest vt eciam [tali cantu supra lin.] de gloria cuiuslibet [ex octo supra lin.] toni vbi sit inchoandum [incipiendum supra lin.] certificemus [certum faciemus supra lin.] Secundi ergo [ideo supra lin.] toni gloria [secundi toni supra lin.] in C graui incipitur [inchoatur supra lin.] quarti [toni gloria patri supra lin.] in E [elami supra lin.] finali primi quinti sexti [scilicet tonorum incipit supra lin.] in F [effaut tali supra lin.]. tercii et octaui [tonorum gloria patri incipit supra lin.] in G [incipit in Gsolreut ipso supra lin.]. septimi [toni gloria patri incipit supra lin.] in d [in dlasolre supra lin.] acuta Et in singulis [de omnibus supra lin.] tenoribus et gloria [omni supra lin.] tonorum exempla [cantu alia supra lin.] subdamus [ponamus supra lin.] secundo de seculorum amen per omnia [per omnes tonos supra lin.] exemplificabimus [exemplum ponemus supra lin.]

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.74r; text: primi, Gloria, Euouae, secundi, tercii, quarti, quinti, sexti] [ANOHOL3 17GF]

[f.74v] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.74v,1; text: Euouae, Gloria, septimi, octaui] [ANOHOL3 18GF] [ANOHOL3 18GF]

Exempla de numero tonorum quantum ad capitales eorum differencias

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.74v,2; text: primus, Si quis singulorum, secundus, Cupit tonorum, tercius, Scire melodiam, quartus, Hanc attendat normam, quintus, Et sic fine breui, sextus, Studioque leni, septimus, poterit hoc scire, octauus, tonos diffinire] [ANOHOL3 18GF]

<D>icto de differenciis tonorum in generali et eorum locacionibus nunc dicendum est in speciali Quorum omni [f.75r] differncie patebunt in processu Sed proch dolor attende sufficienciam talium et omnia plana erunt in subsequentibus. Sufficencia prothi autenti aut incipit in A graui aut in C graui aut in D finali vel in F finali aut in a acuto wersi Et quinti fons [[sua]] primus sua sic exordia scimus In A C D sublimus F et a sociare velimus Quantum ad primam differenciam pro exemplo erit hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.75r,1; text: Fidelis sermo et omni. Salue sancta parens, Cibant eos, Si bona suscepimus, Inteiactatus sum, Educ de carcere] [ANOHOL3 19GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.75r,2; text: Euouae] [ANOHOL3 19GF]

Et si incipit in C graui ut hic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.75r,3; text: Ecce ego mitto vos, Non vos relinquam orphanos, Ecce ego Iohannes] [ANOHOL3 19GF]

[f.75v] Tunc iterum erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.75v,1; text: Euouae] [ANOHOL3 20GF]

vel secundum alios

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.75v,2; text: Euouae] [ANOHOL3 20GF]

Si autem cantus primi toni incipit in D graui finali et habet antifonam in a acuta per dyapente vt he sunt antiphone

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.75v,3; text: Primum querite regnum dei, Leua Ierusalem, Tu bis ductilibus, Fontes et omnia] [ANOHOL3 20GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.75v,4; text: Euouae] [ANOHOL3 20GF]

Si vero non habet ascensum in dyapenthe ut sunt he antiphone

[Vienna, Nat. Bibl., cod. pal. vind. 4774, f.75v,5; text: Ecce nomen domini, Tradetur enim gentibus] [ANOHOL3 20GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.75v,6; text: Euouae] [ANOHOL3 20GF]

Si vero cantus primi toni incipit in F graui hoc fit dupliciter vel habet gradatum principium ascendendo vel gradatum principium descendendo per semithonium et thonum vel habet descensum per dyateseron in C grauve Si primo modo vt hec

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.75v,7; text: Inclinauit dominus, Adiutorium meum] [ANOHOL3 20GF]

Si secundo modo vt hec antiphona

[f.76r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.76r,1; text: Volo pater] [ANOHOL3 21GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.76r,2; text: Euouae] [ANOHOL3 21GF]

Si tercio modo vt hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.76r,3; text: Traditor autem, Tecum principium] [ANOHOL3 21GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.76r,4; text: Euouae] [ANOHOL3 21GF]

Si vero ab [[v]] F graui fuerit ascensus per dythonum. Vel si cantus primi toni in a acuta minuta inchoetur per descendsum in proximam repetitum vt iste anthiphone

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.76r,5; text: Diffusa est gracia, Ite dicite Iohanni] [ANOHOL3 21GF]

Et tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.76r,6; text: Euouae, Primum querite regnum dei, finalis primi thoni] [ANOHOL3 21GF]

Psalmorum melodia et intonacio tali modo ordinatur

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.76r,7; text: Primi toni melodia psallat indirecte] [ANOHOL3 21GF]

Cantica sic modulantur in hunc modum

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.76r,8; text: Magnificat anima mea dominum, Be] [ANOHOL3 22GF]

[f.76v] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.76v,1; text: nedictus dominus deus Israhel quia visitauit et fecit redepcionem plebis sue] [ANOHOL3 22GF]

Psalmi introituum tali iubilamine decantantur

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.76v,2; text: Prima etate formati sunt Adam et Eua et positi sunt in sede beata] [ANOHOL3 22GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.76v,3; text: Euouae] [ANOHOL3 22GF]

Si autem introitus incipit in C graui vt hic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.76v,4; text: Gaudeamus, Rorate, Suscepimus] [ANOHOL3 23GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.76v,5; text: Euouae] [ANOHOL3 23GF]

Si vero cantus introituum incipiunt in D graui vt hic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.76v,6; text: Exurge quare, Memento nostri] [ANOHOL3 23GF]

[f.77r] Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.77r,1; text: Euouae] [ANOHOL3 23GF]

Inchoacio introituum similiter quandoque extat in F graui capitali vt hic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.77r,2; text: Misereris omnium] [ANOHOL3 23GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.77r,3; text: Euouae] [ANOHOL3 23GF]

Eciam aliquando introitus cantuum incipiunt in a acuta minuta vt hic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.77r,4; text: Sapienciam sanctorum] [ANOHOL3 23GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.77r,5; text: Euouae] [ANOHOL3 24GF]

Versus vero antiquorum responsoriorum primi toni semper modulandi sunt in a acuta minuta vt hic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.77r,6; text: Primis et nouissimis deus est principium et clausula rerum] [ANOHOL3 24GF]

Item nota quod primo tono quandoque ascribuntur differencie quarum prima continet sub se cantus a D finali subito per dyapenthe vel dyatesseron inchoantes vel a C graui incipientes sed statim a finali per dyapenthe surgentes Et sic illa differencia habet duas litteras iniciales. vt patet in hac antiphona Lena Ierusalem et in hac posuerunt/ Secunda vero differencia continet sub se cantus in C inchoantes sine dyapenthe hec antiphona [f.77v] Ecce ego mitto vos Tercia differencia continet sub se cantus ab F inchoantes gradatim ad D descendens vt hec antiphona Reges Tharsis Volo pater Quarta differencia continet sub se cantus ab eodem F incipientes et gradatim ad a acutum ascendentes. vt hec antiphona adiutorium nostram Vel per tonum et tonum vt hec antiphona Benedictus dominus deus Israhel Quinta differencia continet sub se cantus ab eodem F inchoantes et in a acutum prosilientes vel in eadem a incipientes vt hec antiphona Pulchra [corr.] es vel hec vt Erunt primi nouissimi Exempla tibi cape in hoc Thetracordo

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.77v,1; text: daxapason primi toni, dyapenthe, dyatesseron, D, E, F, G, a, [sqb], c, d] [ANOHOL3 24GF]

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.77v,2; text: Capitalis primus, Prima differencia, Leua, posuerunt, Secunda differencia, Ecce ego, Ad hac loquente, Tercia differencia, Reges Tharsis, Volo pater, Quarta differencia, Nisi tu domine, Inclinauit, Quinta differencia, Apertis, Erunt primi nouissimi] [ANOHOL3 24GF]

Et tantum de primo thono.

[f.78r] Gaudet principiis tonus alter bis geminatis A C D figurant quibus hic F ammiratur/ Idem plagalis vult esse modo specialis Plura tenet capita cui sufficit vna cauda/

Sufficienter prothi plagalis id est secundi toni est hec Nam omnis cantus eius aut incipit in [Gamma] greco id est in [Gamma]amaut ut in hoc responsorio

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.78r,1; text: Educ de carcere] [ANOHOL3 25GF]

vel incipit in A graui vt he antiphone

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.78r,2; text: Miserator dominus, Stans retro, Si bona, Salue] [ANOHOL3 25GF]

vel incipit in C graui vt hic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.78r,3; text: Aiit Petrus] [ANOHOL3 25GF]

vel in D graui vt hic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.78r,4; text: Cuius pulchritudinem] [ANOHOL3 25GF]

vel in F finali vt hic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.78r,5; text: A seculo non est auditum] [ANOHOL3 25GF]

Et ad omnes has incepciones solum habet hunc vnum tenorem

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.78r,6; text: Secundus autem finalis est huic, Finalis secundi toni] [ANOHOL3 25GF]

Psalmi non sic intonantur incipientes in F finali

[f.78v] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.78v,1; text: Secundum autem in fine et in medio sic variabit] [ANOHOL3 26GF]

Cantica vero incipiunt in C graui hoc modo

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.78v,2; text: Magnificat anima mea dominum, Benedictus dominus deus Israel quia visitauit et fecit redempcionem plebis sue] [ANOHOL3 26GF]

Psalmi introituum tali modulo modulantur in C graui

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.78v,3; text: Secunda etate natauit archa in diluuio passim fluente] [ANOHOL3 26GF]

Et tantum hec vnicare erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.78v,4; text: Euouae] [ANOHOL3 26GF]

Wersus vero antiquorum semper incipiunt in D graui et quandoque in C graui sed raro Quantum ad primum

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.78v,5; text: Secundum hunc] [ANOHOL3 26GF]

[f.79r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.79r,1; text: formam preces sit dignitate vetus, Non Moyses, Loquebam et cetera] [ANOHOL3 27GF]

Nota quod secundus tonus nullam habet differenciam sed semper vniformiter modulatur sicut eius tetracordum in presenti premonstrat Nam habet .4. litteras [corr.] iniciales scilicet A C D F. et ad omnis incepciones tantum hanc vnicam differenciam habet

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.79r,2; text: Euouae] [ANOHOL3 27GF]

Exemplum de A vt in hac antiphona Misereator dominus. Exemplum de C ut in hac antiphona Aiit Petrus Exemplum de D in hac antiphona Eius pulchritudinem/ Exemplum de F/ in hac antiphona A seculo non est auditum

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.79r,3; text: Dyapason secundi toni, dyatesseron, dyapenthe, A, B, C, D, E, F, G, a] [ANOHOL3 27GF]

Et tantum de secundo tono

Sufficienter deutri id est tercii toni est hec Nam omnes cantus eius. aut incipiunt in E graui vt hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.79r,4; text: O gloriosum] [ANOHOL3 27GF]

Aut incipiunt in D graui vt hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.79r,5; text: Traditur ergo a patre, Hec est que nesciuit] [ANOHOL3 27GF]

Et tunc erit hec differencia ad omnes has antiphonas

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.79r,6; text: Euouae] [ANOHOL3 27GF]

Aut incipit in G graui et hoc tripliciter vel cum repeticione [f.79v] Principii vel non sed per tonum et semidithonum in c acutam ascendendo vel per velocem ascensum in [[C]] c acutam per dyatesseron Si primo modo vt hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.79v,1; text: Quasi viuus] [ANOHOL3 28GF]

Et tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.79v,2; text: Euouae] [ANOHOL3 28GF]

Si secundo modo hoc est cum repeticione vel sine veloci ascensu vt hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.79v,3; text: Quoniam in eternum] [ANOHOL3 28GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.79v,4; text: Euouae] [ANOHOL3 28GF]

Si tercio modo hoc est per velocem ascensum in c acutam per dyatesseron ut hec anthiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.79v,5; text: Viuo ego, Orietur] [ANOHOL3 28GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.79v,6; text: Euouae] [ANOHOL3 28GF]

Si autem incipiit in c acuta minuta vt hec anthiphona Viuo ego superius Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.79v,7; text: Euouae] [ANOHOL3 28GF]

Hec quoque incepcionum differencie huius toni tercii in his patent versibus/ E sunt F G a c sunt exordia deutri E vel F inicia si sint est G sibi cauda G saliens in c reditum parat et manet in a Cum tridente diffinat acte iubente C fit finalis si cantus fit gradualis

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.79v,8; text: Tercia dies quod hec facta sunt, finalis tercii toni] [ANOHOL3 28GF]

Psalmi vero tercii modo modulantur

[f.80r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.80r,1; text: Tercium in medio suspende sed in fine precipita] [ANOHOL3 29GF]

Cantica vero sic modulantur

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.80r,2; text: Magnificat anima mea dominum, Benedictus dominus deus Israhel quia visitauit et fecit redemptionem plebis sue] [ANOHOL3 29GF]

Cum inducerent puerum Iherusalem antiphona

Psalmi introituum tali tenore iubilantur

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.80r,3; text: Tercius habet tenore tali in cantu isto tonari] [ANOHOL3 29GF]

Differencie vero tenorum in introitibus habentur hoc modo Nam si introitus inchoatur in E graui vt hic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.80r,4; text: Ego autem] [ANOHOL3 29GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.80r,5; text: Euouae] [ANOHOL3 29GF]

[f.80v] Si vero introitus aliomodo quocumque inchoetur tunc semper erit hec differencia generalis

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.80v,1; text: Euouae] [ANOHOL3 30GF]

versus antiquorum modorum in responsoriorum sic semper inchoetur

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.80v,2; text: Tres persone sunt in sancta trinitate pater et filius et spiritus sanctus] [ANOHOL3 30GF]

Thono tercio quattuor asscribuntur differencie Quarum prima continet sub se aut cantus a G consurgens ibique sono iterato per semidithonum progredientes vt patet in hac antiphona Quoniam in eternum Secunda vero differencia continet in se cantus ab eodem G inchoantes et tono et semidithono eleuans et hanc tantum habet litteram inicialem vt patet in hac antiphona Quasi vnus. Tercia differencia continet in se cantus ab eodem G incipientes principium vnisono repetentes et per dyatesseron exilientes vt hec antiphona Orietur Similiter et a c ut quidam volunt vt hec antiphona Viuo ego et sic habet duas litteras iniciales G scilicet et C Quarta differencia habet cantus ab E finali inchoantes vt hec antiphona O gloriosum Similiter ab F finali vt hec antiphona Traditur ergo. Hoc quoque declarat eius monocordum

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.80v,3; text: Dyapason tercii toni, dyapenthe, dyatesseron, E, F, G, a, [sqb], c, d, e] [ANOHOL3 30GF]

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.80v,4; text: Euouae] [ANOHOL3 30GF]

[f.8lr] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.81r,1; text: Euouae] [ANOHOL3 31GF]

Sufficiencia deutri plagalis id est quarti toni hec est. Nam omnis eius cantus aut incipit in C graui capitali vt hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.81r,2; text: Cum videas nudum, Domine suscipe] [ANOHOL3 31GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.81r,3; text: Euouae] [ANOHOL3 31GF]

Aut cantus quarti toni incipit in D graui capitali et hec dupliciter vel an hoc fit per gradatum ascensum ad G finale. vel ad a acutum supra ut hic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.81r,4; text: Media vita, Rubum quem viderat] [ANOHOL3 31GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.81r,5; text: Euouae] [ANOHOL3 31GF]

Si secundum vt habetur in hac antiphona et similibus

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.81r,6; text: Benedicta tu, Stetit angelus] [ANOHOL3 32GF]

Tunc ad huiusmodi antiphonam erit hec differencia generaliter

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.81r,7; text: Euouae] [ANOHOL3 32GF]

vel cantus quarti toni incipit in E graui per ascensum in dyatesseron in a acutum vt hic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.81r,8; text: Fidelia] [ANOHOL3 32GF]

vel in G graui vt hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.81r,9; text: O mors ero mors tua] [ANOHOL3 32GF]

vel incipit in c minuta/ ut aliqui inchoant predictam antiphonam O mors. vel ut iste alie

[f.81v] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.81v,1; text: Factus sum, Turba multa] [ANOHOL3 32GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.81v,2; text: Euouae] [ANOHOL3 32GF]

vel secundum alios ista

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.81v,3; text: Euouae] [ANOHOL3 32GF]

vel incipit in F finali vt hic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.81v,4; text: Plantauerat, Iste homo, Laudabo] [ANOHOL3 32GF]

Tunc erit hec differencia simplex

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.81v,5; text: Euouae, Quarta vigilia venit ad eos, finalis toni] [ANOHOL3 33GF]

Pro his quoque inchoacionum differenciis hi solent assignari versus/ Quartus principiis sonetur G vel F D C quauis C caput existens D sit sibi cauda resistens Aut G sit cauda velud monstrat benedicta

Psalmi semper inchoanter in a acuta minuta vt hic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.81v,6; text: Quartus in primis ascendit gradatim sed ab alto cadit] [ANOHOL3 33GF]

Cantica vero semper in E graui finali modulantur hac prosequacione

[f.82r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.82r,1; text: Magnificat anima mea dominum, Benedictus dominus deus Israel quia visitauit et fecit redemptionem plebis sue] [ANOHOL3 33GF]

Psalmi in Introitibus sic decantantur hec incipiunt in a acuta et finiuntur in F finali hoc modo

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.82r,2; text: Tentatus Abraham quarta etate dilectum Isaac ymolare precepit] [ANOHOL3 34GF]

[[Ali]] Alii ponunt hec versum quo ad textum

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.82r,3; text: Quartus hec tenore meat sed ista calle finitur artificiali, vt patet in resurrexi] [ANOHOL3 34GF]

Sed artificialiter deberet finiri in Elami sic

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.82r,4; text: Euouae] [ANOHOL3 34GF]

Versus antiquorum modorum id est responsoriorum in a acuta incipiunt

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.82r:5; text: Quatuor] [ANOHOL3 34GF]

[f.82v] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.82v,1; text: libris euangelii et legis instruuntur quatuor plage mundi] [ANOHOL3 35GF]

Quartus tonus modo predicto canitur. Et eidem assignantur quatuor differencie scilicet preter capitalem Quarum prima D habet litteram finalem et continet cantus a C graui incipiens vt hec antiphona Cum videris et omnis Secunda differencia habet D litteram inicialem et continet in se cantus gradatim ascendentes vt hec antiphona Media vita Tercia differencia habet [[C]] eandem D litteram inicialem et continet in se cantus ab eodem D incipientes et post hoc tono et semidithono et tono ascendentes. Eciam nisi vnisonus intercidat vt hec antiphona Benedicta tu Quarta differencia habet litteram inicialem scilicet G finale vt he antiphone O mors/ Factus sum Et secundum aliquos. dum ab a minuta cantus surgunt per vnisonum tunc eciam hec assignatur differencia Si autem est alterius incepcionis cuiuscumque. tunc semper erit capitalis. Et hec omnia patent in hoc tetracordo

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.82v,2; text: Euouae] [ANOHOL3 35GF]

[f.83r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.83r,1; text: vel sic, Capitalis, Hec est dies.] [ANOHOL3 35GF]

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.83r,2; text: Dyapason, dyatesseron, dyapenthe, A, B, C, D, E, F, G, a, [sqb], c] [ANOHOL3 36GF]

Sufficienter triti autenti id est quinti toni hec est Nam omnis cantus compositus quinti toni aut incipit in F graui finali ut sunt iste antiphone et similes

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.83r,3; text: Ecce concipies, Alma, Omnis valle implebitur] [ANOHOL3 36GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.83r,4; text: Euouae] [ANOHOL3 36GF]

Aut incipit in G capitali vt hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.83r,5; text: Qui operatus est Petro] [ANOHOL3 36GF]

Aut incipit in a acuta minuta vt he anthiphone

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.83r,6; text: Fons ortoru, Ex quo omnia] [ANOHOL3 37GF]

Aut inicipit in c acuta minuta vt hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.83r,7; text: Ecce dominus veniet] [ANOHOL3 37GF]

Et tunc ad omnes predictas incepciones erit simplex differencia talis

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.83r,8; text: Euouae] [ANOHOL3 37GF]

[f.83v] Et nota quod secundum musicos tonus peregrinus habet modo intitulatur Et volunt quod habet fieri Quando aliqua antiphona incipit in c acuta per semidithonum descendens

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.83v,1; text: Euouae, Quinque prudentes intrauerunt ad nupcias, finalis quinti toni] [ANOHOL3 37GF]

Psalmi sic inchoantur in c acuta

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.83v,2; text: Quintus in [[f]]medio parisat sed in fine semitonat, vel sic semitonisat] [ANOHOL3 38GF]

Cantica semper in F graui incipiunt isto modo

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.83v,3; text: Magnificat anima mea dominum, Benedictus dominus deus Israel et cetera plebis sue] [ANOHOL3 38GF]

Psalmi vero introituum semper in F graui hoc modo intonantur

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.83v,4; text: Quinta etate preualuit Dauid in] [ANOHOL3 38GF]

[f.84r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.84r,1; text: Finalis toni] [ANOHOL3 38GF]

Psalmi vero semper inchoantur in a acuta minuta sicut et primi

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.84r,2; text: Sextus ut primus imponitur sed aliter deponitur] [ANOHOL3 38GF]

Cantica insuper in F graui finali hac modulacione modulantur

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.84r,3; text: Magnificat anima mea dominum, Benedictus dominus deus Israel quia visitauit et fecit et cetera plebis sue] [ANOHOL3 39GF]

Versus antiquorum modorum id est responsoriorum in F finali sic cantatur

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.84r,4; text: Sexta etate mundi dominus visitans hanc suo cultui dedicauit] [ANOHOL3 39GF]

[f.84v] Sextus tonus canitur modo predicto et habet vnicam differenciam quamuis quibusdam adinventa siue excogitata placeat tamen artis non est. Omnis enim cantus eius aut incipit in C graui ut Alleluia In omnem terram aut a D finali vt Introitus In medio ecclesie Aut ab F finali vt Benedictus dominus vel in G finali vel in a acuta vnde versus C D F G vel a tot habent claues locus sexti per ramos rectos non licet plures puto sextus Attendens vsum sibi ramum contulit vnum Est que tonus fictus in G factus benedictus Quomodo ostendit suum tetracordum cantuum que inchoacionis suis in locis

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.84v,1; text: Euouae] [ANOHOL3 39GF]

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.84v,2; text: dyapason, dyatesseron, dyapente, C, D, E, F, G, a, b, c] [ANOHOL3 39GF]

Sufficienter tetrardi autenti id est septimi toni est hec Quia omnis cantus eius aut incipit in G graui finali cum ascensu per dyapente vel per dyatesseron Si cum dyapente vt hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.84v,3; text: Veni in ortum meum, Exortum est, Veterem hominem, Osanna filio David] [ANOHOL3 40GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.84v,4] [ANOHOL3 40GF]

Si autem ascendit per dyatesseron vt hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.84v,5; text: Absterget deus, Descendit angelus] [ANOHOL3 40GF]

Tunc erit hec differencia

[f.85r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.85r,1; text: Euouae] [ANOHOL3 40GF]

Si vero per semidithonum ascendit vt hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.85r,2; text: In ciuitate domini] [ANOHOL3 40GF]

Tunc erit hec posita differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.85r,3; text: Euouae] [ANOHOL3 41GF]

Si autem cantus incipit in [sqb] quadra ut sunt iste antiphone

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.85r,4; text: Mirificauit, Redempcionem misit] [ANOHOL3 41GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.85r,5; text: Euouae] [ANOHOL3 41GF]

Aut inicipit in c acuta minuta ut sunt iste antifone

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.85r,6; text: Stella ista, Dixit dominus, Omnis spiritus] [ANOHOL3 41GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.85r,7; text: Euouae] [ANOHOL3 41GF]

Aut in D acuta incipit [corr.] ut iste antiphone

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.85r,8; text: Salue crux speciosa, Sit nomen domini, Dirige] [ANOHOL3 41GF]

Tunc facies differenciam cum tridente semitonali sub quo omnis cantus incipiens in d superacuta sic sollidatur vt hic patet

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.85r,9; text: Euouae] [ANOHOL3 42GF]

Pro harum quoque inchoacionibus ac differenciis eorundem hi versus assignantur [f.85v] G simul [sqb] c d loca septimus optat habere Principium sit G vult a finem retinere Vel ille regula vera datur quod canon in a moratur Cui [sqb] fronte locat in G volo quod requiescat c d principium c pedem querit sibi vtrumque In c retradatur in D finis geminantur

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.85v,1; text: Septem sunt spiritus ante thronum dei finalis thoni] [ANOHOL3 42GF]

Psalmi vero in d acuta intonantur hoc modo quo ad omnes differencias

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.85v,2; text: Septima etas instabat cum venit dominus ad indicandum, unus in medio sed in fine truncatur] [ANOHOL3 42GF]

Cantica eciam in d acuta hoc modo decantantur

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.85v,3; text: Magnificat anima mea dominum, Benedictus dominus deus Israhel quia visitauit et fecit redemptionem plebis sue] [ANOHOL3 42GF]

[f.86r] Psalmi introituum sic decantantur sub forma tali

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.86r,1; text: A septem demonstrationibus Mariam dominus [[liberauit]]Iesus Cristus septiformis spiritus gracia mundauit.] [ANOHOL3 43GF]

Tunc erit hec differencia in repeticionibus simplicibus omnibus preter vnam infra excipiendam

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.86r,2; text: Seculorum amen] [ANOHOL3 43GF]

Si autem introitus incipit in G finali per dyapente vt isti introitus

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.86r,3; text: Oculi, Puer natus est] [ANOHOL3 43GF]

Tunc ista differencia artis erit in talibus omnibus

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.86r,4; text: Euouae] [ANOHOL3 43GF]

Versus antiquorum modorum in responsoriorum in d acuta per hoc modum decantantur

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.86r,5; text: Septima etate qua resurgemus redditur suus raci] [ANOHOL3 44GF]

[f.86v] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.86v,1; text: onem meritorum] [ANOHOL3 44GF]

Septimus tonus canitur modo supra exarato [exarrato ante corr.] cui 5 assignantur vt patuit differencie Prima G litteram inicialem habet et continet in se cantus per dyapenthe in d superacutam ascendentes vt patet in hac antiphona Veni in ortum meum et cetera Secunda differencia continet in se cantus ab eadem G incipientes sed per dyatesseron surgentes vt patet in illa antiphona Absterget deus Tercia differencia habet incepcionem a [sqb] quadrato per dytonum cadentes eciam si vnisonus intercidat vt hec antiphona Redempcionem misit dominus Quarta differencia habet c litteram inicialem continet enim in se ascensus a c incipientes siue surgant siue cadant vt he antiphone Dixit dominus Omnis spiritus Quinta differencia habet D litteram inicialem. continet enim sub se ascensus ab eadem d incipientes vt he antiphone Dirige Salue crux Cum iocunditate Sit nomen Et hec omnia inferius patet ut in subscripto tetracordo

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.86v,2; text: Euouae] [ANOHOL3 44GF]

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.86v,3; text: dyapason, dyapaente, dyatesseron, G, a, [sqb], c, d, e, f, g] [ANOHOL3 45GF]

[f.87r] Sufficienter [[deutri pl]] Tetrardi plagalis id est octaui toni est hec Nam omnis cantus eius aut incipit in D finali aut in E finali aut in G finali aut in a acuta uel in c acuta Si in D finali hec dupliciter aut talis cantus surgit per tonum et semithonium vt hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.87r,1; text: Dixit dominus mulieri thanane] [ANOHOL3 45GF]

Tunc erit hec differencia peregrinale que sequitur

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.87r,2; text: Euouae] [ANOHOL3 45GF]

Aut per semiditonum et tonum vt he antiphone

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.87r,3; text: Alleluia] [ANOHOL3 45GF]

vel hoc responsorium

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.87r,4] [ANOHOL3 45GF]

Tunc erit hec differencia circumflexa

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.87r,5; text: Euouae] [ANOHOL3 45GF]

Aut incipit in E graui finali vt hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.87r,6; text: Ecce scriptum est, Paruulus nunc tempus acceptabile] [ANOHOL3 45GF]

Aut in F finali vt he antiphone

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.87r,7; text: Gloria in excelsis, Aue spes nostra] [ANOHOL3 46GF]

Tunc ad ambas illas incepciones hec sola erit differencia presignata circumflexa

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.87r,8; text: Euouae] [ANOHOL3 45GF]

Aut incipit in G finali vt iste antiphone

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.87r,9; text: Iudea et Ierusalem, Beatus vir qui] [ANOHOL3 46GF]

[f.87v] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.87v,1; text: Sic deus dilexit mundum] [ANOHOL3 46GF]

Tunc erit hec capitalis differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.87v,2; text: Euouae] [ANOHOL3 46GF]

Si uero cantus incipit in a acuta vt hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.87v,3; text: Imnum cantate nobis] [ANOHOL3 46GF]

Tunc iterum capitalis erit differencia prio Si autem cantus incipit in c acuta hec dupliciter vel quia vnisonus est vel per semitonium descendens Si primo modo vt hec antiphona

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.87v,4; text: Zelus domus tue, Confirma hoc deus, Ego domini] [ANOHOL3 46GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.87v,5; text: Euouae] [ANOHOL3 46GF]

Si secundo modo vt hec antiphona de amplius in secunda vespera

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.87v,6; text: Collocet eum dominus, Deo nostro iocunda fit laudacio, In eternum] [ANOHOL3 47GF]

Tunc erit hec differencia

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.87v,7; text: Euouae, Octo sunt beatitudines, finalis toni octaui] [ANOHOL3 47GF]

[f.88r] Psalmi vero in c acuta minuta sic inchoantur

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.88r,1; text: Octauus est respondens secundo in medio sed tali tenore concluditur] [ANOHOL3 47GF]

Cantica sic canuntur in tali modulacione regularum

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.88r,2; text: Magnificat anima mea dominum, Benedictus dominus deus Israel quia visitauit et fecit et cetera omnem plebis sue] [ANOHOL3 48GF]

Psalmi introituum sic modulantur in G finali

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.88r,3; text: Octaua [corr.] etate que carebit fine per posite tua luce ferimur] [ANOHOL3 48GF]

Et hec differencia generaliter adhibetur omnibus introitibus

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.88r,4; text: Euouae] [ANOHOL3 48GF]

In aliis vero introitibus qui a D vel a C incipiunt ista datur differencia

[f.88v] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.88v,1; text: Euouae] [ANOHOL3 48GF]

Versus antiquorum modorum responsoriorum hoc modo modulantur

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.88v,2; text: Octauus dies resurreccionis saluatoris proprie tuum diem signat beatorum] [ANOHOL3 49GF]

Isti due versiculi formiuntur[?] habentur apud antiquos cantores pro intonacione ipsorum canticorum videlicet Magnificat et Benedictus wersi primus habet [[in]] ne sic sextus tercius atque Octauus si di quartus quintusque secundus.

<O>ctauus canitur supradicto modo Cui quinque ascribuntur differencie prima est E et F habens litteras iniciales continens sub se cantus ab E et F surgentes paulatim hoc modo Ecce nunc palaui loqueris Scriptum est enim ab F Cumque intuerentur in celum Secunda differencia habet c littera inicialem Continet enim sub se cantus per vnisonum canentes sicut Euntes ibant vel per semidithonum vt in illa antiphona Constitues eos Tercia differencia continet in se cantus habens c litteram inicialem per semitonium [f.89r] descendentes. vt in illa antiphona Collocet enim Domine et similibus Et quarta differencia est quia aliquando cantus incipit in D fimali per semidithonum gradientes vel per tonum et semithonium gradatim ascendentes Exemplum primi vt Responsorium In ymnis. Exemplum secundi. Dixit dominus mulieri Chananee Aut incipit in a acuta vt Ymnum cantate nobis alleluia Confitemini domino Quinta a E finali vt hec antiphona Beatus vir qui suffert de quo dantur versus A G D vel F c loca vult octauus habere C si sit principium dabitur sine fine D ipsum Regulam non fallit medio quando remansit. Sed si [[remansit]] descendit ad d D tunc tonus vltimus tendit Eciam a principia si sint tonus est distancia in illa. Si caput est F et E circumflectit vtrumque Insinuant puer que sunt precepta figure

[Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.89r; text: Euouae, peregrinus] [ANOHOL3 49GF]

[f.89v] <V>t autem magis clarum sit quidem dictum est de ipsis tonis. Expedit qualitates tonorum elucidare Primus enim dicitur mobilis et abilis eo quod ad omnis affectus aptus sit/ Secundus dicitur grauis et flebilis quia modulacio eius conueniencior est tristibus et miseris. Tercius dicitur seuerus et incitabilis in cursu fractos habens saltus secundum quem quodam modo plurimi prouocantur ad furiam Quartus dicitur blandus et garrulus quia maxime adulatoribus conuenit Quintus modestus et delectabilis qui tristes et anxios letificat lapsos et desperatos reuocat Sextus dicitur pius et lacrimabilis et iste conuenit is qui difficile prouocantur ad lacrimas Septimus dicitur lasciuus et iocundus varios habens saltus et est modus adolescens Octauus dicitur suauis et morosorus et est modus discretorum Vnde de hac materia tales dantur versus Dorius yppodorius frigius yppofrigius lidius yppolidius [[milo]] mixolidius yppomixolidius/ Mobilis et abilis dorius tropus esse putatur Ergo quod aptus sit cunctis affectibus/ huius discipulus grauis ac et flebilis extat Tristibus et miseris rebus bene conuenit ipse Et frigius surgens accendit sepius iras hic ad bella valet et materias furiosas/ Ast yppofrigius est blandus mitisque modestus Ad pacem venit hic et succensas mitigat iras llidius in cantu iocundus dicitur esse hic hominis mentes tristes querit letificare Ast yppolidius est affabilis atque benignus hic valet vt multis homines possint misereri Huius denoti fiunt pulsamine crebris [f.90r] Mixolidius est hilaris letus atque benignus superbus/ Magnanimos causat adolescens tropus iste huius discipulus discretus noscitur esse Est enim morosus senibus tantum valent iste Cultus diuius aliis plus suscipit illum

<E>t sic distinguuntur in octo [[c]] climata que et domicilia graui nomine vel ambitus appellantur Vbi ostenditur valor eorum quantum vnusquisque eorum valeat ascendere vel descendere supra finalem litteram superiorem aut inferiorem licencialiter vel regulariter hoc descendit signam suprascripta Que facta est propter tria Primo propter cognicionem nomini grecorum in tonis id est quomodo nominentur toni apud grecos Secundo propter excessum dyapason regularem infra suam sedem finalem et supra finem superioris note octaue a sede finali Tercio vt appareat que nomina [[sicut]] autentorum et contra plagalium in suis domiciliis specialibus Et finaliter hec figura disposita est vt nullus nouorum cantorum cantum componentur audeat aliquo modo limites musice artis transmanere addere vel deponere aut transportare vltra terminos prefixos et nunc limitates in tali figura Alias omnis cantus aliter notatus vel doctus per quemcuque nihil valet et depreuatus aut invalis nuncupatur

[f.90v/91r] [Vienna, Nationalbibliothek, cod. pal. vind. 4774, f.90v/91r; text: Dyapason primi toni, Dyapason tercii toni, Dyapason quinti toni, Dyapason septimi toni, Dyapason secundi toni libere, Dyapason quarti toni libere, Dyapason sexti toni libere, Dyapason octaui toni libere, C, D, E, F, G, a, [sqb], c, d, e, A, f, b, g, [Gamma], B, Clima ptongus domicilium, Autentus primus tonus dorius, Autentus tercius tonus frigius, Autentus quintus tonus lidius, Autentus septimus tonus mixolidius, Plagalis secundus tonus yppodorius, Plagalis quartus tonus yppofrigius, Plagalis sextus tonus yppolidius, Plagalis octauus tonus yppomixolidius] [ANOHOL3 50GF]